Νέα έγγραφα για την εισβολή του ‘74 αποδέσμευσε το Foreign Office

Νέα στοιχεία φέρνει στο φως, η αποδέσμευση βρετανικών εγγράφων από το 1976 που αφορούν την εισβολή και το κυπριακό, εκ μέρους του Foreign Office, του πρωθυπουργικού γραφείου και του υπουργικού συμβουλίου.

Μεταξύ των εγγράφων που αποδεσμεύτηκαν βρίσκεται και μία επιστολή υπογεγραμμένη από τον τότε Υπουργό Εξωτερικών της Αγγλίας Τζέιμς Κάλαχαν.



Στις 28 Ιανουαρίου 1976, ο Κάλαχαν έγγραφε στον επικεφαλής της Μικτής Επιτροπής της Βουλής των Κοινοτήτων που τον είχε καλέσει για κατάθεση, για να τον ενημερώσει για τη δυσαρέσκειά που του προκάλεσε η «αδιακρισία» της Επιτροπής. Στην επιστολή του τόνιζε την απροθυμία του να δώσει κατάθεση για τις ευαίσθητες λεπτομέρειες των όσων είχαν διαμειφθείς κατά τις συνομιλίες που είχε με τον Τούρκο Πρωθυπουργό Μπουλέντ Ετζεβίτ.

           Ο Μπουλέντ Ετζεβίτ συνομιλούσε συχνά με τον Τζέιμς Κάλαχαν για το Κυπριακό

«Η γενική αίσθηση», ανέφερε ο Τζέιμς Κάλαχαν στην επιστολή του, «ήταν ότι αν επρόκειτο οι υπουργοί να δώσουν κατάθεση σε μικτές επιτροπές θα έπρεπε υπό κανονικές συνθήκες να μην πηγαίνουν πέρα από όσα θα ήταν διατεθειμένοι να πουν ενώπιον της ολομέλειας».

Ο Κάλαχαν, φέρεται να διαφωνούσε έντονα με τις εντολές της Επιτροπής, τις οποίες ονόμαζε «φιλόδοξες» και σημείωνε πως η τακτική της επιτροπής θα καθιστούσε ακόμα πιο δύσκολες αν όχι απίθανες τις πιθανότητες κάποιας προόδου στο περίπλοκο κυπριακό πρόβλημα.
Σχετικά με την απροθυμία του να καταθέσει όσα γνώριζε σημείωνε: «Θα αντιστεκόμουν σε οποιαδήποτε απόπειρα να ζητηθούν έγγραφα περί διπλωματικών υποθέσεων αναφορικά με την Κύπρο, συμπεριλαμβανομένων των διαπραγματεύσεών μας με προηγούμενες τουρκικές κυβερνήσεις.

Δεν θα ήμουν διατεθειμένος να δώσω κατάθεση για τα όσα διημείφθησαν μεταξύ του Ετζεβίτ και εμού κατά την περίοδο που ήταν Πρωθυπουργός». Παρ’ όλα αυτά, ο Βρετανός Υπουργός κατέθεσε τελικά στην Επιτροπή, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα πως «η Βρετανία είχε το νομικό δικαίωμα να επέμβει, είχε την ηθική υποχρέωση να επέμβει, αλλά δεν επενέβη για λόγους που η κυβέρνηση αρνείται να δώσει».

Η κατάθεση του Κάλαχαν 

Στις 19 Φεβρουαρίου 1976, είχε πει:

«Τολμώ να πω, νομικώς είχαμε (δικαίωμα επέμβασης). Πολιτικώς και πρακτικώς δεν είχαμε κανένα, γιατί το Σύνταγμα δεν δούλευε από νωρίς τη δεκαετία του 1960. (…) Στην πραγματικότητα δεν είναι νομικό θέμα: θα ήταν αδύνατο για εμάς να οργανώναμε δυνάμεις για να επιβάλλαμε στους Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους τις πρόνοιες του Συντάγματος που από μόνοι τους είχαν αποτύχει να λειτουργήσουν από το 1960. (…)

Είμαι πολιτικός και απλώς δεν πιστεύω πως ήταν δυνατό να αποκαταστήσουμε το Σύνταγμα». Σε έγγραφο που αφορά τα πρακτικά συζήτησης μεταξύ του Υπουργού Εξωτερικών Τζέιμς Κάλαχαν και του Τούρκου ομολόγου του Ιχσάν Σαμπρί Τσαγλαγιαγκίλ στο Foreign Office στις 22 Μαρτίου 1976, που αφορούσε κατά κύριο λόγο τους στρατιωτικούς δεσμούς Τουρκίας-ΗΠΑ, ο Κάλαχαν υποστήριζε πως ο πως ο καλύτερος τρόπος για να προχωρήσουν τα πράγματα (στο Κυπριακό) θα ήταν «να πείσει η τουρκική κυβέρνηση τον Ντενκτάς να απαντήσει με εποικοδομητικό τρόπο» στις γραπτές προτάσεις που αναμένονταν από τον Κληρίδη μετά από τους πέντε γύρους συνομιλιών που είχαν προηγηθεί.

Ο Κάλαχαν δεν έβλεπε άλλο τρόπο που θα επέτρεπε στον Αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ να πείσει το Κογκρέσο να άρει το εμπάργκο στρατιωτικής βοήθειας προς την Τουρκία. «Το κλειδί βρίσκεται στην Κύπρο», είχε πει ο Κάλαχαν. Το σκεπτικό του Βρετανού Υπουργού Εξωτερικών ήταν ότι αν μπορούσε η Τουρκία να δείξει «ότι υπήρχε κινητικότητα στο κυπριακό ζήτημα, τότε το Κογκρέσο ίσως συμφωνούσε να επιδείξει μεγαλύτερη ελαστικότητα σχετικά με τη βοήθεια προς την Τουρκία».

Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών είχε απαντήσει σημειώνοντας ότι μέχρι να κατάφερναν να σπάσουν τον ομφάλιο λώρο μεταξύ της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας και της Κύπρου, το θέμα δεν θα μπορούσε να λυθεί: «Ενόσω το εμπάργκο επικρέμεται ως Δαμόκλειος σπάθη πάνω από το κεφάλι μας, δεν θα μπορέσει να υπάρξει λύση στο Κυπριακό.

Για να υπάρξουν παραχωρήσεις θα πρέπει να μπορούμε να πούμε στον τουρκικό λαό ότι το ζήτημα του εμπάργκο έχει λήξει». Κάλεσε δε τον Κάλαχαν να ασκήσει πίεση στους Έλληνες. Γνωρίζοντας πως δεν είναι πολύ δημοφιλής στους Έλληνες μετά την κατάθεσή του, πρότεινε οι Τούρκοι να βοηθήσουν να παραμείνει στη θέση του ο Κληρίδης.

Ο Τσαγλαγιαγκίλ απάντησε ότι ήταν διατεθειμένοι να το κάνουν αυτό, όπως και ότι έπρεπε να ασκήσουν πολλή πίεση στον Ντενκτάς. Του είχαν πει ότι δεν χρειαζόταν τουρκική άδεια να πει ναι, αλλά μόνο για να πει όχι. Ο Ντενκτάς θα υπέβαλε ουσιαστική απάντηση στις προτάσεις Κληρίδη, κατέληξε ο Τούρκος Υπουργός εξωτερικών. Στη συνέχεια θα συστήνονταν υποεπιτροπές με μέλη από την Ελλάδα και την Τουρκία.

Ο Κάλαχαν υποσχέθηκε ότι θα έκανε από την πλευρά του ό,τι μπορούσε για να βοηθήσει με τους Κύπριους και τον Κίσινγκερ, αλλά τόνισε ότι δεν είχε καμία επιρροή στο αμερικανικό Κογκρέσο....

πηγη: www.mixanitouxronou.com.cy

Επιστρέφουν στην πατρίδα τα οστά των ηρώων της ακταιωρού ΦΑΕΘΩΝ

Επιστρέφουν στην πατρίδα τα οστά των ηρώων της ακταιωρού ΦΑΕΘΩΝ πού βύθισαν οι Τούρκοι στην Κύπρο το 1964.

 Το ΓΕΝ ενημερώνει ότι η τελετή υποδοχής των οστών, των έξι Ηρώων Ελλήνων,μελών του πληρώματος της ακταιωρού ΦΑΕΘΩΝ . Θα γίνει την Τρίτη 9 Ιανουαρίου και ώρα 5μ.μ το απόγευμα στο Κ.Ε. ΠΑΛΑΣΚΑΣ στην περιοχή Σκαραμαγκά .



Με την έναρξη των εχθροπραξιών, στις 7 Αυγούστου, ημέρα Παρασκευή, τα περιπολικά ΦΑΕΘΩΝ και ΑΡΙΩΝ διετάχθησαν και έλαβαν μέρος στις επιχειρήσεις δι’ από θαλάσσης βομβαρδισμού των οχυρωμένων θέσεων των Τ/Κ.

Την επομένη, Σάββατο 8 Αυγούστου το ΠΠ ΑΡΙΩΝ συνεχίζει τον βομβαρδισμό στον κόλπο της Χρυσοχούς (Δυτικά των Κοκκίνων), ενώ το ΠΠ ΦΑΕΘΩΝ παραμένει, λόγω βλάβης μίας κύριας μηχανής, ανατολικότερα, στην περιοχή Καραβοστάσι του κόλπου της Μόρφου. Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας εκδηλώνεται σε όλη την περιοχή της Τηλλυρίας μεγάλης εκτάσεως Τουρκική αεροπορική προσβολή.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες το ΠΠ ΦΑΕΘΩΝ σαλπάρει και κινούμενο με ταχύτητα 7-8 κόμβων, ελίσσεται κοντά και ενδιάμεσα Αμερικάνικων εμπορικών πλοίων που βρίσκονταν στην περιοχή για να φορτώσουν μεταλλεύματα αμυνόμενο των Τουρκικών F100 με τον προβληματικό οπλισμό.

Την επομένη, Σάββατο 8 Αυγούστου το ΠΠ ΑΡΙΩΝ συνεχίζει τον βομβαρδισμό στον κόλπο της Χρυσοχούς (Δυτικά των Κοκκίνων), ενώ το ΠΠ ΦΑΕΘΩΝ παραμένει λόγω βλάβης μίας κύριας μηχανής ανατολικότερα, στην περιοχή Καραβοστάσι του κόλπου της Μόρφου. Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας εκδηλώνεται σε όλη την περιοχή της Τηλλυρίας μεγάλης εκτάσεως Τουρκική αεροπορική προσβολή, η οποία και αναμένετο σύμφωνα με σήμα των Τ/Κ που υπέκλεψε η Εθνοφρουρά.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες το ΠΠ ΦΑΕΘΩΝ σαλπάρει και κινούμενο με ταχύτητα 7-8 κόμβων, ελίσσεται πλησίον των ευρισκομένων εμπορικών πλοίων αμυνόμενο των Τουρκικών F100 με τον προβληματικό οπλισμό του χωρίς όμως να αποφύγει τα πυρά των Τουρκικών αεροσκαφών με αποτέλεσμα την απώλεια σε νεκρούς και τραυματίες άνω του 50% του πληρώματός του. Μεταξύ των νεκρών ο Ύπαρχος Σημαιοφόρος ΣΕΑ/Μ Π. Χρυσούλης και βαρειά τραυματισμένος ο Κυβερνήτης Ανθυποπλοίαρχος Δ. Μητσάτσος ο οποίος, παρά τον σοβαρό τραυματισμό του και όταν πλέον ο  οπλισμός του πλοίου του εσίγησε, κατόρθωσε με ψυχραιμία να το προσαράξει και να διασωθούν έτσι οι τραυματίες και το υπόλοιπο πλήρωμα. Τελικά, η πυρκαϊά, κατέστρεψε ολοσχερώς το πλοίο.

Οι ηρωικός πεσόντες του Φαέθων είναι:

Υπασπιστής Α’ Σπυρίδων Αγαθός, ετών 29, εκ Γαρούνας Κέρκυρας Αρκαδίας
Ναύτης Νικόλαος Νιάφας, ετών 22, εκ Λαμίας, ναύτης Νικόλαος Καπαδούκας, ετών 22, εκ Γλώσσης Σκοπέλου.
Υπασπιστής Α’ Νικόλαος Πανάγος, ετών 28, εκ Πραγματευτής Αρκαδίας
Ναύτης Παναγιώτης Θεοδωράτος, ετών 21, εκ Μονοπωλάχου Κεφαλληνίας                                  Επίκουρος σημαιοφόρος Παναγιώτης Χρυσούλης, ετών 26, εξ Αθηνών..
Ο 7ος νεκρός του Φαέθων είναι ο Κύπριος Αντης Φιλήτας, που υπηρέτησε εθελοντής.   

Συγκλονιστική μαρτυρία από τη μάχη του «Λωρόβουνου», το 1964

---

Αυγούστου 1964.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1964: Πάνε τώρα 44 χρόνια, κι όμως σαν να ήταν χθες. Αμούστακο σχεδόν παιδί, κατατάχθηκα στο ΚΕΝ Λάρνακας τον Ιούλιο 1964. Σε λίγες μέρες ήλθαν δύο Ελλαδίτες αξιωματικοί και μας συγκέντρωσαν στο χώρο αναφοράς του στρατοπέδου: Ο ταγματάρχης Γεώργιος Καρούσος και ο λοχαγός Μιλτιάδης Λάσκαρης, οι οποίοι είχαν αναλάβει να στελεχώσουν στην Κύπρο την πρώτη Μοίρα Καταδρομών.

– Όσοι από σας θα επιλέξετε τις Καταδρομές, θέλω να ξέρετε από τώρα, πως κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας σας θα πεινάσετε, θα διψάσετε, θα ταλαιπωρηθείτε, θα χάσετε κάθε επαφή με τους δικούς σας…Θα ξεχάσετε την καλοπέραση και τις εξόδους, αλλά να είστε βέβαιοι πως στο τέλος θα είστε υπερήφανοι λοκατζήδες: Οι λεβέντες της 31ης Μοίρας Καταδρομών! Όσοι ενδιαφέρεστε, να περάσετε τώρα δεξιά…
Αυτά είπε ο ταγματάρχης Καρούσος. Από τις δύο χιλιάδες τόσους νεοσύλλεκτους, βγήκαμε στα δεξιά 350 άτομα.
– Εσείς θα είστε η πρώτη Μοίρα Καταδρομών της Κύπρου, είπε.
Την άλλη μέρα το πρωί, συν ταχθήκαμε ξεχωριστά. Ο Καρούσος μας επανέλαβε τα περί δίψας, πείνας και πρόσθεσε:
– Αν υπάρχει κανείς που μετάνιωσε, να το δηλώσει τώρα, γιατί αύριο θα είναι αργά…

– Με την ελληνική ψυχή μας μωρέ θ’ ανέβουμε, φώναξε δυνατά ο Παπαγεωργίου.
Κι ανασάναμε. Ήταν όμως ο λοχαγός μας αυτός, ο πρώτος νεκρός! Κι ο δεύτερος, ο Μιχαλάκης Κουσουλίδης. Αυτός, που στο στρατόπεδο είχαμε δίπλα – δίπλα τα κρεβάτια μας. Ο διπλανός, ο φίλος. Αυτός που, λίγο πριν ξεκινήσουμε, λες και γνώριζε τι θα συνέβαινε, μας είπε:
– Παιδιά, φέρτε στο μυαλό σας ο καθένας το κορίτσι του, γιατί μπορεί να μην το ξαναδείτε!..
Επαναφέρω στη μνήμη μου, τις κρίσιμες εκείνες στιγμές του θανάσιμου τραυματισμού του στο κεφάλι. Είχα δίπλα τον καλύτερό μου φίλο να ξεψυχάει, κι εγώ να κοιτάζω μια τον εχθρό και μια το «σακουλάκι» του μυαλού του να πάλλεται στο ανοιγμένο του κρανίο!

– Βάστα Μιχάλη, του έλεγα, βάστα να πάρουμε το ύψωμα, και μετά βλέπουμε…Τίποτα δεν μπορούμε να σου κάνουμε μέσα σ’ αυτήν την πύρινη λαίλαπα. Άντεξε ακόμα λίγο Μιχάλη…Ξέχασες που ανηφορίζαμε τις βουνοπλαγιές; Ήσουν λεβέντης και τα στήθια σου φούσκωναν από περηφάνια, γιατί σε λίγο θα είχες τη μοναδική ευκαιρία να υπερασπιστείς τα αγαπημένα χώματα της πατρίδας… Θέλω να είμαι συνεχώς δίπλα σου Μιχάλη, να σε προσέχω. Απέναντι, όμως, είναι ο Τούρκος! Πρέπει να σ’ αφήσω. Με κοιτάζεις με το βλέμμα γυρισμένο προς τα μέσα και θαρρώ πως σε ακούω να με ρωτάς: «Τι γίνεται τώρα; Υπάρχει καμία ελπίδα;»

– Μα τι κάθεσαι και με κοιτάς με ορθάνοικτα μάτια; Μην χάνεις το θάρρος σου Μιχάλη. Πάντα ήσουν μεγάλος. Τι κόλλησες τώρα ρε Μιχάλη και αυτές τις φτερούγες της λευτεριάς και μεγαλώνεις, και μεγαλώνεις…Κατέβα γρήγορα κάτω. Θα σε δει η μάνα σου στο Καϊμακλί και δεν θα ξέρει τι γίνεται. Θα στενοχωριέται η μάνα σου Μιχάλη…Κατέβα γρήγορα κάτω…
Μάταια όμως. Όλα τέλειωσαν!..

Σε βλέπω, σε βλέπω που μεγαλώνεις και ανεβαίνεις…Και στέκομαι τώρα Μιχάλη, 44 χρόνια μετά, εκεί που μόνιμα ύψωσες τη γαλανόλευκη. Σε βλέπω να σέρνεις το χορό της Ρωμιοσύνης, να καθοδηγείς τα βήματά μας…
Σαν τέλειωσαν οι μάχες και είχαμε ακόμα έναν νεκρό, το Γιώργο Απλικιώτη,μαζευτήκαμε – ζωντανοί, νεκροί και τραυματίες – στο ίδιο σημείο. Κι όταν σε λίγο ήλθαν οι τραυματιοφορείς για μεταφορά των νεκρών, ένιωσα μια περηφάνια να γεμίζει τα στήθια μου, που κανείς, αν δεν το ζήσει, δεν είναι σε θέση να το καταλάβει

. Να σηκώνεσαι και να χαιρετάς στρατιωτικά σε στάση προσοχής τους νεκρούς της μονάδας σου!..
Οι μέρες που ακολούθησαν ήταν συγκλονιστικές. Η κατάληψη του Λωρόβουνου, της Αλεύκας, οι τούρκικοι βομβαρδισμοί της Τηλλυρίας, οι τουρκικές αεροπορικές θηριωδίες εναντίον αμάχων. Η αναπάντεχη συνάντηση με μια ομάδα πεζικάριων, που κάτι είχαν φορτωμένο σε έναν γάιδαρο. Κι αυτό το κάτι…έσταζε αίμα!
– Πάτε για σούβλα παιδιά;
– Όχι φίλε, μεταφέρουμε κάποιον νεκρό!..
Κι αυτός ο κάποιος ήταν ο φίλος, ο πρόσκοπος, που προτίμησε την τελευταία στιγμή να υπηρετήσει στο Πεζικό, ίσως, να σκέφτηκε, για καλύτερη τύχη!..
Ήταν μετά η επιστροφή. Η υποδοχή που μας επεφύλαξαν οι κάτοικοι στην Κακοπετριά, τη Γαλάτα,

Από την υποδοχή των ανδρών της 31ης Μοίρας Καταδρομών στην Ευρύχου, μετά τις μάχες της Τηλλυρίας. Οι κάτοικοι παραληρούν, ζητωκραυγάζουν, χειροκροτούν και αποθεώνουν τους λοκατζήδες.

Στην Ευρύχου ήταν απερίγραπτη. Η πρώτη νύκτα όμως; Πού να κλείσω μάτι; Το διπλανό κρεβάτι άδειο! Ο Μιχάλης απών! Τι να έγινε άραγε; Πότε έγινε η κηδεία; Ποιοι τον έκλαψαν; Ποιος μίλησε για το θάρρος του; Ανέφερε κανείς πως δούλευε την ώρα της μάχης το όπλο του; Με πόση ταχύτητα άλλαζε τις γεμιστήρες του Μ1; Ανέφερε κανείς για τα όνειρα του 20χρονου Μιχάλη, που τα άφησε στην κορφή του Λωρόβουνου; Για το κορίτσι του, που είμαι σίγουρος πως θα ήταν στην κηδεία; Κανένας, όμως, από μας δεν ήταν εκεί, να της μιλήσει για τη λεβεντιά του Μιχάλη.

Για τις τελευταίες του στιγμές και να της πει τα τελευταία του λόγια:
– Παιδιά, φέρτε στο μυαλό σας ο καθένας το κορίτσι του, γιατί μπορεί να μην το ξαναδείτε!..
Δεν έμαθα τίποτε. Δεν έμαθα ποτέ τίποτε.

Είκοσι πέντε χρόνια μετά, το 1989: Από αμούστακο παιδί, διευθυντής υποκαταστήματος τράπεζας στην Παλουριώτισσα ο υποφαινόμενος.  Ένας πελάτης αναζητούσε τον υπεύθυνο χορηγήσεων για κάποιο δάνειο. Τον βλέπω και του λέω:
– Παρακαλώ μπορώ να σας βοηθήσω;
– Θέλω τον …τάδε.
– Είναι με άδεια. Έρχεται αύριο. Θέλετε προσωπικά τον ίδιο;
– Για κάποιο δάνειο ήρθα.
– Απουσιάζει. Μπορώ όμως να πάρω τα στοιχεία σας και θα επικοινωνήσει μαζί σας αύριο.
– Εντάξει.
– Όνομα παρακαλώ.
– Ανδρέας Νικολαΐδης.
– Διεύθυνση;
– Μιχαλάκη Κουσουλίδη 5, Δασούπολη.
– Τι;
– Σας είπα: Μιχαλάκη Κουσουλίδη 5…Συμβαίνει τίποτα κύριε;
– Ναι…όχι…δηλαδή…ναι..δηλαδή…όχι…δηλαδή…δεν…όχι αυτή η διεύθυνση…
– Μα ποια διεύθυνση κύριε;
– Η διεύθυνσή σας.
– Και τι έχει η διεύθυνσή μου;
– Να, ξέρετε, σκέφτομαι πως αν εκείνο το καυτό απόγευμα της 7ης Αυγούστου 1964, εκεί στην κορφή του Λωρόβουνου, αν λέω η σφαίρα του Τούρκου πήγαινε λίγα εκατοστά πιο δεξιά, η διεύθυνσή σας κύριε σήμερα θα ήταν Παντελή Παντελίδη 5, Δασούπολη!..

Παντελής Παντελίδης

ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ (1964-1966)

Επιμέλεια: Αντιναύαρχοι Π.Ν. Κ. Δημητριάδης / Γ. Δεμέστιχα

Ενέργειες και ανάπτυξη του κυπριακού ναυτικού οι πρώτες ενέργειες 1964 μετά την τουρκική διακοίνωση της πρώτης Ιανουαρίου 1964 που προδικάζει μονομερή τουρκική  βάση και την αποκάλυψη του τουρκικού σχεδίου για διχοτόμηση η Ελλάδα άρχισε να λαμβάνει διάφορα μέτρα προς αντιμετώπιση της απειλής έτσι στο τέλος Ιανουαρίου 1964 το αρματαγωγό Λήμνος κυβερνήτης πλωτάρχης Γεώργιος Δημητρόπουλος απέπλευσε από τον Πειραιά για την Αμμόχωστο προσωπικά τα στάση της ΕΛΔΥΚ στο άγαλμα είχαν φορτωθεί εκτός των υλικών της ΕΛΔΥΚ μεγάλος αριθμός φαρμακείων με οπλισμό και πυρομαχικά ο όγκος των οποίων δημιουργούσε προβλήματα ασφαλείας και αποθήκευσης τα κιβώτια αυτά προ του κατάπλου υπέστησαν παραλλαγή και εμφανίστηκαν ότι υπήρχαν διάφορα αθώα υλικά και κυρίως υλικά καθαρισμού.

Με την κάθοδο του καταπέλτη εμφανίστηκε ο διοικητής του ειρηνευτικού σώματος του ΟΗΕ Ινδός στρατηγός που απευθύνθηκε τον κυβερνήτη με τη φράση ( your papers captain)ο στρατηγός συνοδευόταν από δύο άλλους αξιωματικούς του ναυτικού οι οποίοι και παρέμειναν μέχρι που ολοκληρώθηκε η αποβίβαση της ΕΛΔΥΚ και η εκφόρτωση όλου του υλικού πραγματοποιήθηκε τελικά χωρίς να δημιουργηθεί πρόβλημα. στις 24 Ιανουαρίου 1964 μετέβη στην Κύπρο ανθυποπλοίαρχος Νίκος Κιοσσές επικεφαλής μιας ομάδας με αποστολή την αναγνώριση και χαρτογράφηση ακτων προκειμένου να προετοιμάσει την υποθαλάσσια άμυνα της Κύπρου.

Στις 16 Απριλίου 1964 τοποθετήθηκε στην Κύπρο κατόπιν διαταγής ο αντιπλοίαρχος Π.Αραπάκης Π.Ν.ο οποίος διετέλεσε σύμβουλος του Μακαρίου και ήταν ο πρώτος διοικητής της δημιουργηθείσας  τον Αύγουστο του 1964 ναυτικής διοικήσεως Κύπρου (ΝΔΚ).



Εισηγήθηκε και το γεν ενέκρινε τη μεταφορά στην Κύπρο πυροβόλων 3,7 40χ/μ και 20χ/μ καθώς και τεσσάρων συσκευών Π/Ε τιμή αυτοκινούμενων οχημάτων τα πολυβόλα 3,7 και 40 διατέθηκαν στην Εθνική φρουρά λόγω ελλείψεως προσωπικού του ναυτικού που όμως ανέλαβε τη συντήρησή τους καθώς και εκπαίδευση των κομμωτηρίων με προσωπικού του Πολεμικού Ναυτικού που έφτασε στο νησί για τον σκοπό αυτό.

Εν τω μεταξύ είχε συστηθεί στο Υπουργείο Εθνικής Αμύνης το ειδικό μικτό επιτελείο Κύπρου αΕΜΕΚ που προΐστατο ο στρατηγός Γεώργιος Γρίβας και συμμετείχαν εκπρόσωποι και των τριών κλάδων τον ΕΔ Από πλευράς του Πολεμικού Ναυτικού μετείχε ο πλωτάρχης γ Δημητρόπουλος σκοπός του γραφείου αυτού ήταν  να σχεδιαστεί ο τρόπος υλοποίησης της αυτοδύναμης θωράκισης της Κύπρου, Η  εξερεύνηση πηγών για την αγορά πολεμικού υλικού ήταν ένα μεγάλο πρόβλημα Διότι οι πηγές της Δύσης ήταν ορμητικά κλειστές και αυτός ήταν ο λόγος που ο Μακάριος αποφάσισε την αγορά πολεμικού υλικού από τη Ρωσία το Σεπτέμβριο του 1964 το κύριο υλικό που επρόκειτο να προμηθευτεί η Κύπρος από τη Ρωσία περιλαμβάνε:

32 άρματα 32 θωρακισμένα οχήματα 100 αυτοκίνητα των τριών τόνων
2 Μοίρες πυροβολικού αντιαεροπορικά πυροβόλα μικρό αριθμό υλικού διαβάσεων
6 τορπιλακατου τυπου 123
Πυραύλους εδάφους-αέρος τύπου SA-22 oi oποιοι Τελικά δεν παρελήφθησαν.
Εε ότι αφορά την από θαλάσσης άμυνα της Κύπρου αυτή εβασησθη  μέχρι και το 1974 στο παρακάτω υλικό:

Πυροβόλα των 3,7"  40χ/μ 20χ/μ από το Π.Ν
Συσκευές Επικοινωνιών από το Π.Ν
 Πομποδέκτες από Π.Α
Τέσσερα καναδέζικα ραντάρ τύπου Α/Α νούμερο 462 του Π.Ν τα οποία προ της μεταφοράς αξιολογήθηκαν από πλευρά επιχειρησιακών δυνατοτήτων και διαπιστωθεί ότι ηδυναντό να εντοπίσουν στόχους επιφάνειας μέχρι αποστάσεως 50 ν.μ τα ραντάρ ήταν τοποθετημένα εντός μη αυτοκινούμενου οχήματος ο λειτουργικός χώρος των οποίων ήταν διαμορφωμένος σε μικρό θάλαμο επιχειρήσεων. τα ραντάρ αυτά ήταν ικανά να επιτηρούν τη θάλασσα γύρω από την Κύπρο και εγκαταστάθηκαν σε επιλεγμένες θέσεις.

Δύο παροπλισμένα παράκτια περιπολικά ΠΠ 85 τόνων που ενεργοποιήθηκαν στον ναυσταθμο Σαλαμίνας ταχύτητος 18 κόμβων αγοράστηκαν  από τον Κύπριο επιχειρηματία Α Λεβέντη τα πλοία εξοπλίστηκαν με ένα πυροβόλο των 40 χ/μ και 20 χ/μ.

6 Ρωσσικές τορπιλάκατοι τ α εκτοπίσματος 20 τόνων μέγιστης ταχύτητας 52 κομβων με οπλισμό δύο τορπίλες και ένα πυροβόλο των 14,5 μαζί με τα απαραίτητα υλικά υποστήριξης οι βασικές δραστηριότητες του κατά τη διάρκεια του τέλους του 1964 στην Κύπρο και μέχρι και ενάρξεως των επιχειρήσεων Μανσούρας Αυγούστου 1964 είναι δυνατό να περιγραφούν ως ακολούθως:

Στις 28 Ιουνίου τα περιπολικά  Φαέθων-Αρίων στη Λεμεσό.
Προ του απόπλου Από Ελλάδα αποσυναρμολογήθηκε ο οπλισμός και αποθηκεύτηκε ώστε τα σκάφη Κατά την διάρκεια του πλου να φαίνονται εμπορικά φέροντας σημαία του ελληνικού εμπορικού ναυτικού κυβερνήτες ήταν ο ανθυποπλοίαρχος Δ  Μητσάκος και Ν. Μπέτσης Αρίων και το πλήρωμα εκάστου αποτελείτο από  7-8 υπαξιωματικούς και 10-12 ναύτες. Κατά τον πλου επέβαινε στο ΑΡΙΩΝ ο αντιπλοίαρχος Π. Αραπάκης ενώ μέχρι ανοιχτά της Ρόδου εσυνοδεύοντο από ένα αντιτορπιλικό τύπου ΑΕΤΟΣ.

 Μετά τον κατάπλου ο οπλισμός επανεγκαταστάθη και έγιναν πήρα στερέωσεως.

Σύμφωνα με το ημερολόγιο του Αρίων την 1η Αυγούστου τα δύο περιπολικά απέπλευσαν για περιπολίες δηλαδή δύο μόλις ημέρες από την εκτέλεση των πυρών στερεώσεως του οπλισμού οι περιπολίες επικεντρώνονται στις τουρκοκυπριακές περιοχές της  γαληνοπόρνης Καρπασίας και Μανσούρας Κόκκινων στον κόλπο της Μόρφου.

 Για τις περιοχές αυτές υπήρχαν βασικές πληροφορίες ότι προσωπικό και στρατιωτικός οπλισμός έρχονται από την Τουρκία με μικρά πλοιάρια και πιθανώς με υποβρύχια εκτιμάται ότι αυτός θα ήταν και ο κύριος λόγος που τα σκάφη ανέλαβαν αποστολές προτού καν περάσουν μία στοιχειώδη βασική η εκπαίδευση

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΜΑΝΣΟΥΡΑΣ - ΚΟΚΚΙΝΩΝ (ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1964) - Δράση ΠΠ ΦΑΕΘΩΝ – ΑΡΙΩΝ Πρώτες απώλειες του Π.Ν.

(1964-1966) Δημητριάδη-Δεμέστιχα.


Στην περιοχή Μανσούρας –Κοκκίνων (στις ΒΔ ακτές της Κύπρου) οι Τουρκοκύπριοι (Τ/Κ) είχαν δημιουργήσει ένα προγεφύρωμα και στη συνέχεια άρχισαν αν το επεκτείνουν προσπαθώντας να δημιουργήσουν ένα καντόνιο σαν χώρο αποβίβασης Τούρκων στρατιωτικών ή και τόπο απόβασης.

Οι Τ/Κ είχαν τοποθετήσει φυλάκιο στο ύψωμα «Λωρόβουνος» και είχαν αποκόψει την ελευθεροεπικοινωνία με την περιοχή Μανσούρας – Κοκκίνων. Παρά τη σύσταση των Σουηδικών δυνάμεων του ΟΗΕ οι Τ/Κ ηρνήθησαν να μετακινηθούν από το ύψωμα. Από ελληνοκυπριακής πλευράς εκλήθη τότε ο Διοικητής της Εθνοφρουράς να στείλει στρατεύματα στην περιοχή, προκειμένου να αποτρέψουν περαιτέρω Τουρκοκυπριακή προώθηση.

Στις 7 Αυγούστου η Εθνοφρουρά ενεπλάκη σε εχθροπραξίες που συνεχίστηκαν μέχρι της 10 του μηνός. Οι Τ/Κ εγκατέλειψαν το «Λωρόβουνο» και συγκεντρώθησαν στα Κόκκινα.

Με την έναρξη των εχθροπραξιών, στις 7 Αυγούστου, ημέρα Παρασκευή, τα περιπολικά ΦΑΕΘΩΝ και ΑΡΙΩΝ διετάχθησαν και έλαβαν μέρος στις επιχειρήσεις δι’ από θαλάσσης βομβαρδισμού των οχυρωμένων θέσεων των Τ/Κ.

Την επομένη, Σάββατο 8 Αυγούστου το ΠΠ ΑΡΙΩΝ συνεχίζει τον βομβαρδισμό στον κόλπο της Χρυσοχούς (Δυτικά των Κοκκίνων), ενώ το ΠΠ ΦΑΕΘΩΝ παραμένει λόγω βλάβης μίας κύριας μηχανής ανατολικότερα, στην περιοχή Καραβοστάσι του κόλπου της Μόρφου. Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας εκδηλώνεται σε όλη την περιοχή της Τηλλυρίας μεγάλης εκτάσεως Τουρκική αεροπορική προσβολή, η οποία και ανεμένετο σύμφωνα με σήμα των Τ/Κ που υπέκλεψε η Εθνοφρουρά. Εκτός αυτού από τις 20 Ιουλίου 1964 ο Τούρκος Πρόεδρος Γκιουρσέλ είχε ήδη υπαινιχθεί αεροπορική υποστήριξη των Τ/Κ.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες το ΠΠ ΦΑΕΘΩΝ απάρει και κινούμενο με ταχύτητα 7-8 κόμβων, ελίσσεται πλησίον των ευρισκομένων εμπορικών πλοίων αμυνόμενο των Τουρκικών F100 με τον προβληματικό οπλισμό του χωρίς όμως να αποφύγει τα πυρά των Τουρκικών αεροσκαφών με αποτέλεσμα την απώλεια σε νεκρούς και τραυματίες άνω του 50% του πληρώματός του. Μεταξύ των νεκρών ο Ύπαρχος Σημαιοφόρος ΣΕΑ/Μ Π. Χρυσούλης και βαρειά τραυματισμένος ο Κυβερνήτης Ανθυποπλοίαρχος Δ. Μητσάτσος ο οποίος, παρά τον σοβαρό τραυματισμό του και όταν πλέον ο  οπλισμός του πλοίου του εσίγησε, κατόρθωσε με ψυχραιμία να το προσαράξει και να διασωθούν έτσι οι τραυματίες και το υπόλοιπο πλήρωμα. Τελικά, η πυρκαϊά, κατέστρεψε ολοσχερώς το πλοίο.

Αντίγραφο ημερολογίου ΠΠ ΑΡΙΩΝ από το βιβλίο ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ (1964-1966)

Το ΠΠ ΑΡΙΩΝ με Κυβερνήτη τον Ανθυποπλοίαρχο Ν. Μπέτση, συνεχίζει τον βομβαρδισμό και στη συνέχεια διατάσσεται από ΝΔΚ (απογευματινές ώρες) να απομακρυνθεί από την περιοχή επιχειρήσεων. Κατά την απομάκρυνσή του και ώρα 17.40 το πλοίο δέχεται διαδοχικές προσβολές από τουρκικά F-100. Το πλοίο διατάσσεται εκ νέου να ενεργήσει κατά κρίση Κυβερνήτου, ο οποίος με ψυχραιμία και ορθούς χειρισμούς, αντιμετώπισε με επιτυχία τέσσερεις επιθέσεις από F-100.

·         Οι θέσεις των πλοίων κατά τις επιχειρήσεις εμφαίνονται στον χάρτη. Και πού καταρρίφθηκε ένα τουρκικό F-100.

·         Σε ότι αφορά την πιθανότητα για την κατάρριψη του F-100 από οπλισμό του Ναυτικού (Πλοίων ή Ξηράς) θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψη τα ακόλουθα:

·         Είναι βέβαιο ότι ένα τουρκικό F-100 απωλέσθη κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων αφού συνελήφθη ο πιλότος του υπό ανδρών της Εθνοφρουράς ενώ το αεροσκάφος κατέπεσε στον Τ/Κ θύλακα. Ο χειριστής αυτός απεβίωσε σε νοσοκομείο της Λευκωσίας εξ αιτίας του σοβαρού τραυματισμού του κατά την πτώση του με το αλεξίπτωτο.

΄Ελληνας αξιωματούχος κοιτάζει ένα από τα τουρκικά μαχητικά αεροπλάνα  F-100 που καταρρίφθηκαν κατά τη  επιδρομή.
·     

Οπλικά συστήματα με τη δυνατότητα καταρρίψεως αεροσκαφών διέθεταν τα πλοία στην περιοχή των επιχειρήσεων καθώς και τα πυροβόλα BOFORS 40 χ/μ  που είχαν αποσταλεί από το Π.Ν. και είχαν αναπτυχθεί στην περιοχή Κόλπου Μόρφου (Ξηρού) από την Πεντάγια έως τον Καραβά. Επικεφαλής των ομοχειριών ήσαν υπαξιωματικοί και στρατεύσιμο προσωπικό του Π.Ν. που είχαν αφιχθεί τον Ιούνιο 1964.

·         Το πλέον πιθανό είναι τα πυρά του Ναυτικού (πλοίων ή πυροβόλων BOFORS της ξηράς) να προκάλεσαν την πτώση του Αεροσκάφους και ο χειριστής να κατόρθωσε να το φέρει πάνω από τον Τουρκοκυπριακό θύλακα πριν το εγκαταλείψει, χωρίς όμως ο ίδιος ο πιλότος να πέσει εντός του θύλακα.

·         Στις 01.30 της 9ης Αυγούστου, «συν Θεώ», κατά την έκφραση του Ν. Μπέτση, ο ΑΡΙΩΝ κατέπλευσε στην Λεμεσό. Το πρωί παρέλαβε στην προβλήτα του τελωνείου και κατά διαταγή της ΝΔΚ έγινε παραλλαγή του πλοίου, αποβίβαση του πληρώματος και ενδιαίτησή του εις την ξηρά.

·         Στις 11 Αυγούστου οι τραυματίες του ΠΠ ΦΑΕΘΩΝ και άνδρες του πληρώματος μεταφέρθηκαν στην Αθήνα.

Παρατίθεται κατωτέρω απόσπασμα από το βιβλίο του Σόλωνος Γρηγοριάδη που αναφέρεται στην τουρκική προσβολή:

«Αεροπορική Έφοδος:

Αν όμως η Άγκυρα δεν τόλμησε να ενεργήσει απόβαση μετά την αυστηρή απαγορευτική παρέμβαση του Προέδρου Τζόνσον, χτύπησε το νησί μετά δύο μήνες κατά άλλο τρόπο. Το πρωί της 8ης Αυγούστου 1964, η Τουρκική Αεροπορία ενήργησε σφοδρότατη βομβαρδιστική έφοδο κατά της Κύπρου. Η αφορμή ήταν η φονική επίθεση που εξαπέλυσαν κυπριακές δυνάμεις – τμήματα της Εθνοφρουράς αλλά και άτακτα σώματα –κατά της Τουρκοκυπριακής περιοχής Κοφίνου και Μανσούρας, η οποία αποτελούσε ένα έτοιμο προγεφύρωμα για τους Τούρκους ανα επιχειρούσαν απόβαση.

Τα Τουρκικά αεριωθούμενα έπληξαν στον Ξηρό το Κυπριακό Περιπολικό «ΦΑΕΘΩΝ» που καταβυθίστηκε φλεγόμενο με 6 νεκρούς και 6 τραυματίες από το 21μελές πλήρωμα του το οποίο απαρτιζόταν από άνδρες του Ελληνικού Βασιλικού Ναυτικού. Χτύπησαν χωριά και νοσοκομεία, απανθράκωσαν με βόμβες «ναπάλμ» μια ολόκληρη διμοιρία της Εθνοφρουράς προκάλεσαν βαριές απώλειες στον πληθυσμό (πάνω από 100 νεκρούς). Και στις 2 το απόγευμα της 9ης Αυγούστου του 1964, ο Π. Γιωρκάτζης έστειλε ένα απεγνωσμένο τηλεγράφημα προς τον Π. Γαρουφαλιά: «Ηθικόν καταπίπτει επικινδύνως, ανάγκη δυναμικής επεμβάσεως Ελλάδος, άλλως καταστροφή ανεπανόρθωτος».

Αλλά η Ελλάδα δεν έσπευσε να επέμβει δυναμικά. Αρκέσθηκε να στείλει ένα σμήνος με αεροπλάνα «Χάρβαντ», που επέστρεψε αμέσως. Δεν επρόκειτο το 1964 να πολεμήσει με την Τουρκία για την Κύπρο. Όπως δεν πολέμησε και μετά 10 χρόνια, το 1974. Και ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου, αντί για στρατιωτική βοήθεια έστειλε στον Μακάριο δριμύτατη επιτιμητική επιστολή στις 29 Αυγούστου του 1964 γιατί άφησε να εκδηλωθεί η ενέργεια της Κοφίνου χωρίς άδεια της Ελληνικής Κυβέρνησης, υπενθυμίζοντας το «βέτο του Εθνικού Κέντρου». Διεσαφήνιζε: Δεν θα λαμβάνεται εις την Κύπρο καμία απόφασις άγουσα εις εχθροπραξίας, χωρίς να έχουν προηγηθεί συννενόησις και συμφωνία ιδική μας. Εάν συμφωνήσωμε θα έχει καλώς. Εάν διαφωνίσωμεν θα πρέπει να γίνει δεκτή η γνώμη των Αθηνών, διότι ημείς ήμεθα φορείς της ευθύνης ολοκλήρου του Ελληνισμού».

                                    Αντίγραφο ημερολογίου ΠΠ ΑΡΙΩΝ.

   Στο ΓΕΝ την περίοδο εκείνη εγένετο εκτιμήσεις για τις δυνατότητες αναλήψεως από την Τουρκία αποβατικής ενέργειας κατά της Κύπρου. Προεβλήθη μάλιστα ένα κινηματογραφικό φίλμ τραβηγμένο στο λιμάνι της Αλεξανδρέττας, στο οποίο παρουσιάζονται μικρά αποβατικά σκάφη. Επειδή τα σκάφη είχαν αριθμούς εξ ετιμήθη ότι ο αριθμός των σκαφών αυτών δεν υπερέβαινε τα δέκα.

Οι εκτιμήσεις κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι η Τουρκία δεν διέθετε το 1964 κατάλληλα πλοία για να συγκροτήσει μια σύγχρονη αποβατική δύναμη, αλλά η απόλυτη κυριαρχία που διέθετε στον αέρα στην περιοχή της Κύπρου και η παντελής έλλειψη αμυντικής θωρακίσεως στο νησί της έδιναν την δυνατότητα αποβιβάσεως στρατευμάτων και όχι αποβάσεως. Ότι ακριβώς, δηλαδή, έγινε μετά 10 χρόνια το 1974 με τη διαφορά που διέθετε τότε, τουλάχιστον από πλευράς υλικού, μια σύγχρονη αποβατική δύναμη. Το συμπέρασμα λοιπόν ήταν ότι η Τουρκική απειλή κατά της ουσιαστικά αόπλου Κύπρου ήταν άμεση και πραγματική. 

Πώς ο Ανδρέας Παπανδρέου απέτρεψε την Ένωση, το 1964

Γεώργιος Παπανδρέου, γιος Ανδρέας και ο εγγονός Γιωργάκης. Η πολιτική, και όχι μόνο, ζημιά που έκαμε στον πατέρα του ο Αντρέας, ήταν πολύ μεγάλη.

Συγκλονιστικές οι αποκαλύψεις του Π. Γαρουφαλιά 

ΑΘΗΝΑ, Κυριακή 22 Αυγούστου 1964, κατοικία Πρωθυπουργού της Ελλάδας Γεώργιου Παπανδρέου, στο Καστρί. Συζητά με τον Παπανδρέου ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Πέτρος Γαρουφαλιάς, για την αποτυχία του ΥΠΕΘΑ να πείσει τον Κύπριο Πρόεδρο Μακάριο να αποδεχθεί το Σχέδιό του, για μονομερή Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Παρών και ο Υπουργός Παιδείας και στενός φίλος του Πρωθυπουργού, Λουκής Ακρίτας, Κύπριος την καταγωγή.

ΠΡΩΤΟ ερώτημα Γαρουφαλιά στον Παπανδρέου, οι λόγοι που τον οδήγησαν στο να τον ειδοποιήσει να απαγκιστρωθεί από τη συμφωνία του με τον Μακάριο και να επιστρέψει στην Αθήνα.



ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Πέτρο, δέχτηκα το «Σχέδιο Άτσεσον» και γι’ αυτό σε ειδοποίησα. Σκέφθηκα πως αξίζει τον κόπο να δώσεις ένα διαμέρισμα, για να σου χαρίσουν μια πολυκατοικία.

ΓΑΡΟΥΦΑΛΙΑΣ: Και βέβαια αξίζει. Επράξατε πολύ καλά να δεχθείτε το «Σχέδιο Άτσεσον». Και μάλιστα αφού το θέμα τελείωσε και οι Τούρκοι το δέχτηκαν, πολύ καλά κάνετε και με ειδοποιήσετε να απαγκιστρωθώ, αλλά γιατί ο Κωστόπουλος δεν μου το είπε για να ανακοινώσω και στον Μακάριο τη σύναψη συμφωνίας;

Π: Μα δεν έκλεισε η συμφωνία,  γιατί οι Τούρκοι δεν απάντησαν ακόμα. Εμείς που είχαμε απορρίψει πρώτοι το «Σχέδιο Άτσεσον», τώρα το δεχθήκαμε και περιμένουμε την απάντηση των Τούρκων.

Ίδια, πονηρή πάντα, η τακτική των Τούρκων

Γ: Νομίζω κύριε Πρόεδρε πως, εφόσον δεν είχαμε την αποδοχή των Τούρκων, θα έπρεπε να περιμένουμε να απαντήσουν πρώτα οι Τούρκοι και έπειτα να δώσουμε τη δική μας συγκατάθεση, γιατί η τακτική των Τούρκων, όπως πολύ σωστά μου έλεγε ο Μακάριος σε μιαν άλλη συζήτησή μας, είναι γνωστή και παλιά.  Δεν υποβάλλουν αυτοί ποτέ πρώτοι προτάσεις ή λύσεις. Περιμένουν να υποβάλουν οι άλλοι, για να τις απορρίψουν. Κάνουν τη σκέψη πως αυτά που τους δόθηκαν με τις προτάσεις είναι πια δεδομένα, τα έχουν στην τσέπη τους και, με την απόρριψη, περιμένουν νέες προτάσεις που, φυσικά, θα τους παραχωρούν περισσότερα. Έτσι συνεχίζουν τις απορρίψεις, για να εκμαιεύσουν νέες παραχωρήσεις. Αν οι Τούρκοι είχαν απαντήσει καταφατικά, τότε θα δεσμεύονταν άπαξ και δια παντός με την αναγνώριση της αρχής πως η Κύπρος θα ενωθεί με την Ελλάδα και μάλιστα ολόκληρη. Δεν θα μπορούσαν να μιλάνε πια για ανεξάρτητη Κύπρο ή για διαμελισμό της. Ενώ τώρα που δεχθήκαμε το «Σχέδιο Άτσεσον», έχουμε ήδη προσφέρει στους Τούρκους προς εκμίσθωση έκταση αναλογούσα με την αναλογία του τουρκοκυπριακού πληθυσμού σε σχέση με τον ελληνοκυπριακό και, επομένως, αν οι Τούρκοι αρνηθούν, δεν θα απομένει ως επόμενο βήμα αξιώσεως των Τούρκων, παρά η κυριαρχική εκχώρηση της εκτάσεως αυτής, η διανομή δηλαδή της νήσου,

ΣΤΟ σημείο αυτό επενέβη ο Ακρίτας, που ρώτησε τον Παπανδρέου αν το «Σχέδιο «Άτσεσον» που δέχθηκε ήταν καινούργιο ή το παλιό. Η απάντησή ήταν «δεν είναι καινούργιο, είναι το γνωστό», οπότε ο Ακρίτας παρατήρησε πως «το παλιό Σχέδιο το είχε απορρίψει ο Μακάριος» και ρώτησε: «Άλλαξε τώρα γνώμη ο Μακάριος και το δέχεται;»

Π (Με πολλή δυσανασχέτηση): Δεν γνωρίζω. Δεν επικοινώνησα μαζί του…

Α: Μα, ο Μακάριος δεν πρόκειται να αλλάξει γνώμη και να δεχθεί το «Σχέδιο Άτσεσον». Αυτό μπορείς να το θεωρείς βέβαιο.  Και τότε, αν οι Τούρκοι δεχθούν και ο Μακάριος αρνηθεί, όπως είναι βέβαιο, τι θα κάνεις; Πώς θα το εφαρμόσεις; Θα το επιβάλεις στον Μακάριο και στον κυπριακό λαό με τη βία; Είσαι αποφασισμένος να’ ρθεις σε σύγκρουση μαζί τους, σύγκρουση που μπορεί να είναι και αιματηρή; Θα φθάσεις ως εκεί;

Γ: Έχει δίκαιο ο Λουκής. Το «Σχέδιο Άτσεσον», όχι μόνο δεν το δέχεται ο Μακάριος, αλλά ούτε και ο Γρίβας. Αν, επομένως, οι Τούρκοι το δεχθούν, θα βρεθείτε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Και δεν θα υπάρχουν παρά δύο δρόμοι, αλλά όποιον κι αν διαλέξετε, το τέρμα θα είναι προσωπικά σε βάρος σας. Ή θα πρέπει να δηλώσετε πως βρίσκεστε σε αδυναμία να εφαρμόσετε τη συμφωνία γιατί οι Κύπριοι δεν συμφωνούν, ή να την εφαρμόσετε με τη βία. Στην πρώτη περίπτωση θα γίνετε καταγέλαστος και θα δώσετε την εντύπωση πως δεν είσαστε σοβαρός πολιτικός, αφού δεσμεύεστε διεθνώς χωρίς να είσαστε σε θέση να εκπληρώσετε τις υποχρεώσεις που αναλάβατε. Στη δεύτερη περίπτωση, θα πρέπει να διατάξετε τη σύλληψη Μακαρίου και Γρίβα και να κατασταλούν με τα όπλα οι εξεγέρσεις που θα σημειωθούν με πρωταγωνιστές τους κομμουνιστές και ανθενωτικούς. Θα πρέπει ο στρατός να κτυπήσει και να χυθεί, κατ’ ανάγκην, κυπριακό αίμα. Έτσι, οι μεν Έλληνες στρατιώτες θα μεταβληθούν αυτοστιγμεί από απελευθερωτές σε κατακτητές και ο ελληνικός λαός θα αντιδράσει, ζητώντας την παραίτησή σας. Και θα αναγκασθείτε να παραιτηθείτε υπό τας αράς του ελληνικού και κυπριακού λαού. Τέτοια, όμως διαταγή, είμαι βέβαιος δεν θα δώσετε.

Ανάκληση αποδοχής του «Σχεδίου Άτσεσον»

Ο ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ επικοινώνησε τότε τηλεφωνικώς με τον Ιωάννη Σωσσίδη, διευθυντή του διπλωματικού του γραφείου, και του είπε: «Δεν μπορούμε να δεχθούμε το «Σχέδιο Άτσεσον». Δεν μπορούμε να το εφαρμόσουμε. Ειδοποίησε αμέσως τον Νικολαρεΐζη, πως ανακαλώ την αποδοχή του «Σχεδίου». (ΣΗΜ: Ο Νικολαρεΐζης ήταν πρέσβης, εκπρόσωπος του Έλληνα Πρωθυπουργού στις διαπραγματεύσεις που έκανε στη Γενεύη  ο Σακάρι Τουομιόγια, αντιπρόσωπος του Γ.Γ. του ΟΗΕ Ου Θαντ στο Κυπριακό.)

ΠΡΙΝ καν φθάσει η ανάκληση από τη Γενεύη, έφθασε η απάντηση των Τούρκων, που απέρριπταν το «Σχέδιο Άτσεσον». Και ζητούσαν όπως η περιοχή Καρπασίας ενσωματωθεί στην Τουρκία και η υπόλοιπη Κύπρος με την Ελλάδα. Επέμεναν δηλαδή στη διπλή Ένωση, όπως πρόβλεπε το πρώτο «Σχέδιο Άτσεσον», που είχαν δεχθεί οι Τούρκοι και το είχε απορρίψει η Ελλάδα.

ΕΝΩ ο Λουκής Ακρίτας είχε αποχωρήσει, ο Γ. Παπανδρέου ζήτησε από τον Γαρουφαλιά να τον ενημερώσει λεπτομερώς για τις συνομιλίες του με τον Μακάριο. Αυτό και έγινε, με γέλια Παπανδρέου όταν έγινε λόγος για την απαίτηση Μακαρίου να γίνει αντιβασιλιάς. Τελειώνοντας ο ΥΠΕΘΑ, ρώτησε τον Πρωθυπουργό «τι θα κάνουμε τώρα;», και «αφού οι Τούρκοι δεν δέχονται στο «Σχέδιο Άτσεσον», δεν θα προχωρήσουμε στη μονομερή Ένωση;» Ο Παπανδρέου δεν απάντησε και προέτρεψε τον Γαρουφαλιά να… πάει να ξεκουραστεί, γιατί ήταν άυπνος. Ήταν φανερό, ότι δεν ήθελε να συνεχίσουν.

«Σατανικότατο το σχέδιο»

ΜΕΤΑ από αυτό ο Γαρουφαλιάς αποχώρησε, με την απορία πώς ο Παπανδρέου εγκατέλειψε αστραπιαία την εφαρμογή της απόφασης του Συμβουλίου του Στέμματος για μονομερή Ένωση, όπως  και τη σπουδή του να αποδεχθεί το «Σχέδιο Άτσεσον», που είχε πριν απορρίψει χωρίς να περιμένει την απάντηση των Τούρκων και χωρίς προηγουμένως να εξασφαλίσει την έγκριση του Μακαρίου. Ο Γαρουφαλιάς υποψιαζόταν ότι κάποιος παρέσυρε τον Παπανδρέου, γι’ αυτό και το απόγευμα της ίδιας ημέρας φρόντισε να συναντηθεί με τον Υπουργό Εξωτερικών Σταύρο Κωστόπουλο, ίσως μάθει ακριβώς τι συνέβη.  Τίποτε, όμως, δεν πέτυχε. Ο Κωστόπουλος του είπε πως δεν ήξερε το παραμικρό και ότι «όλα έγιναν με κινηματογραφική ταχύτητα». Ο Γαρουφαλιάς του τόνισε πως «πρόκειται για σατανικό σχέδιο που ενέπλεξε και παρέσυρε τον Πρωθυπουργό για να τορπιλισθεί η Ένωση», για να προσθέσει: «Δεν μπορούσαν με άλλο τρόπο να τον παρασύρουν, παρά μόνον να το να τον πείσουν να αποδεχθεί το «Σχέδιο Άτσεσον». Τον άφησαν να πιστέψει πως θα συμφωνούσε εκ των υστέρων ο Μακάριος. Έτσι, ενώ τορπίλιζαν αμέσως την επικείμενη Ένωση, που αποφάσισε το Συμβούλιο του Στέμματος και που βρισκόταν ήδη στην αρχή της πραγματοποιήσεώς της, ήταν απόλυτα βέβαιοι για το ναυάγιο του «Σχεδίου «Άτσεσον» που θα επακολουθούσε, γιατί δύο κατ’ ανάγκην θα συνέβαιναν: Ή οι Τούρκοι δεν θα το δέχονταν, θα το απέρριπταν, όπως άλλωστε και έγινε, ή, και στην ολιγότερο πιθανή περίπτωση, οι Τούρκοι θα το δέχονταν και θα το απέρριπτε ο Μακάριος, ο οποίος θα ενέμενε στην προηγούμενη απόρριψή του. Με τον τρόπο αυτό τορπίλιζαν κάθε ελληνική προσπάθεια, άμεση ή έμμεση, για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.»

Καταστρώθηκε στη Λευκωσία

Ο ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ συμφώνησε πως «το σχέδιο ήταν σατανικότατο», οπότε και ρώτησε τον Γαρουφαλιά ποιους υποπτευόταν «για την κατάστρωση και την εκτέλεσή του;»,  για να προσθέσει: « Το μόνο που θεωρώ βέβαιο, είναι πως το μεν σχέδιο καταστρώθηκε στη Λευκωσία με την ευλογία του Μακαρίου και πως, με την εκτέλεσή του, ανάλαβε στην Αθήνα πρόσωπο που συνεργάζεται στενά με τον Μακάριο, που όμως, και το κυριότερο, να μπορεί να ασκήσει αποφασιστική αντίδραση επί του Πρωθυπουργού.»

ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ: Συμφωνώ μαζί σου, πως το σχέδιο καταστρώθηκε στη Λευκωσία από τους ανθενωτικούς κύκλους, οι οποίοι πληροφορήθηκαν την απόφαση του Συμβουλίου του Στέμματος, δεδομένου άλλωστε πως ο Κυπριανού τελούσε σε πλήρη γνώση του Σχεδίου και ήταν φυσικό να ενημερωθεί ο Αρχιεπίσκοπος και οι περί αυτόν κύκλοι. Αποκλείω να είναι σχέδιο ξένης δυνάμεως, γιατί ουδεμία διπλωματική επέμβαση εκδηλώθηκε. Την εκτέλεση του σχεδίου θα πρέπει προφανώς να ανέλαβε πρόσωπο στην Αθήνα, που να δύναται να ασκήσει ισχυρότατη επιρροή επί του Πρωθυπουργού, ώστε να τον ωθήσει να αλλάξει απόφαση απότομα και μέσα σε τόσο μικρό διάστημα. Πρόσωπο με τέτοια επιρροή στην Αθήνα δεν βλέπω άλλον από τον Ανδρέα (Παπανδρέου). Υποπτεύομαι πως χρησιμοποιήθηκε ο ΓΑΜΟΣ.

Ο Ανδρέας βρήκε τον τρόπο στη ζωή του να εξευτελιστεί και ως άνθρωπος, Παντρεύτηκε τη Δήμητρα Λιάνη, που ήταν δεκαετίες νεότερή του και γυμνές φωτογραφίες της είχαν κατ’ επανάληψη δει το φως της δημοσιότητας!..

Ανδρέας, που και θα ενημέρωσε τον Αρχιεπίσκοπο για την εντολή απαγκίστρωσης που σου δόθηκε. Νομίζω, μάλιστα, πως η ενημέρωση δεν έγινε μέσω της κυπριακής Πρεσβείας, αλλά μέσω του Λυσσαρίδη, γιατί οι σχέσεις Ανδρέα και Λυσσαρίδη είναι στενότατες. (ΣΗΜ: Ο Βάσος Λυσσαρίδης ήταν ο προσωπικός γιατρός και φίλος του Μακαρίου).

ΓΑΡΟΥΦΑΛΙΑΣ: Αυτό το γνωρίζω. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός μου είπε πως δέχθηκε τον Λυσσαρίδη σε δίωρη συνομιλία στο Καστρί, με υπόδειξη του Ανδρέα. Μου πρόσθεσε μάλιστα, ότι προκειται για αξιόλογο άνθρωπο κι ότι θα πρέπει να τον γνωρίσω. Δεν καταλαβαίνω όμως, πώς παράπεισαν τον Πρωθυπουργό ότι είναι δυνατή η εφαρμογή του «Σχεδίου Άτσεσον», αφού ουδεμία διαβεβαίωση είχε, είτε εκ μέρους του Αρχιεπισκόπου, είτε εκ μέρους του Γρίβα πως άλλαξαν γνώμη και πως δέχονταν το «Σχέδιο Άτσεσον». Και δεν είχε παρόμοια διαβεβαίωση ο Πρωθυπουργός ούτε και προσωπική επαφή μαζί τους, γιατί αν είχε, θα την επεκαλείτο κατά τη συνομιλία μας και δεν θα έσπευσε να ανακαλέσει την αποδοχή. Προφανώς, θα διαβεβαίωσαν τον Πρωθυπουργό πως και ο Μακάριος θα δεχθεί το «Σχέδιο Άτσεσον» όταν βρεθεί προ τετελεσμένου γεγονότος, όταν δηλαδή το δεχθεί επισήμως η Ελληνική Κυβέρνηση. Έτσι τον παρέπεισαν.

Ο ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΡΟΥΦΑΛΙΑΣ είχε για το πολύ σοβαρό αυτό θέμα και συνάντηση με τον βασιλιά Κωνσταντίνο, στον οποίο αφηγήθηκε τις συνομιλίες του με τον Μακάριο και ρώτησε τον βασιλιά αν γνώριζε τι μεσολάβησε για να εγκαταλείψει ο Πρωθυπουργός την εκτέλεση της απόφασης του Συμβουλίου του Στέμματος. Ο Κωνσταντίνος απάντησε πως δεν ήξερε. Και πρόσθεσε; «Ο Πρωθυπουργός μού ανήγγειλε τηλεφωνικώς πως άλλαξε γνώμη, πως δέχθηκε το «Σχέδιο Άτσεσον» και πως σου παρήγγειλε να απαγκιστρωθείς και να γυρίσεις. Ούτε με συμβουλεύθηκε όταν άλλαξε γνώμη και δέχθηκε το «Σχέδιο Άτσεσον», ούτε όταν άλλαξε πάλι γνώμη και ανακάλεσε αποδοχή του. Μου ανήγγειλε τις αλλεπάλληλες αλλαγές των αποφάσεών του ως τετελεσμένα γεγονότα.»

Ο συνωμοτικός ρόλος του Ανδρέα Παπανδρέου

ΟΙ ΑΠΟΡΙΕΣ, μάλλον υποψίες, του Γαρουφαλιά δεν άργησαν να επιβεβαιωθούν, όχι από την Αθήνα αλλά από τη Λευκωσία. Γραφεί επί λέξει ο ίδιος στο βιβλίο του.

«Ο τορπιλισμός της μονομερούς Ενώσεως, σατανικός στη σύλληψη και αριστοτεχνικός στην εκτέλεση, θεωρήθηκε από τους πρωτεργάτες του σαν προσφορά ύψιστης εθνικής υπηρεσίας! Γαυριώντες για το κατόρθωμά τους, σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στις 14.2.1966 στην εφημερίδα της Λευκωσίας «Τελευταία Ώρα», δημοσιογραφικό όργανο προσκείμενο στον Βάσο Λυσσαρίδη και τον Αρχιεπίσκοπο, με τίτλο «Πώς εσώθη η Κύπρος», δεν δίστασαν να θριαμβολογήσουν και να αυτοαποκαλυφθούν. Είναι χαρακτηριστική η κατωτέρω περικοπή του άρθρου: «Ο κ. Ανδρέας Παπανδρέου επληροφόρησεν εγκαίρως τον Πρόεδρον Μακάριον δι’ επείγοντος σήματος, ότι συνωμόται των Αθηνών, εν συνεργασία μετά ανθρώπων των ενταύθα, είχον αποφασίσει να ανακηρύξουν την Ένωσιν πραξικοπηματικώς».

»Έτσι, συνεχίζει ο Γαρουφαλιάς, το μεν Σχέδιο της μονομερούς Ενώσεως στιγματίσθηκε από τους ανθενωτικούς κύκλους της Λευκωσίας, με στόμφο της αυτοϋπερηφάνεια, σαν «συνωμοσία στρεφόμενη κατά της Κύπρου», ενώ ο υποφαινόμενος δεχόταν καταιωνισμό από ύβρεις και κατηγορίες, προερχόμενες ακόμα και από φιλοκυβερνητικές πηγές της Λευκωσίας. Ήμουνα, κατά την άποψή τους, ο αρχισυνωμότης που, για να πραγματοποιήσω την Ένωση, εξύφανα ολόκληρη συνωμοσία, που θα ανετίναζε και θα κατέστρεφε την Κύπρο και τον κυπριακό λαό!

»Και σαν να μην αρκούσε η αποκάλυψη από τη Λευκωσία των υπευθύνων της ματαιώσεως της Ενώσεως, ήρθε αργότερα και η ομολογία από την πλευρά του Ανδρέα Παπανδρέου, για τις κοινές ιδεολογικές σχέσεις με τον Μακάριο. Η σύζυγός του κυρία Μάργκαρετ, στη σελ. 108 του βιβλίου της «NIGHTMARE IN ATHENS», που κυκλοφόρησε το 1970, γράφει: «Το όνειρο που Μακαρίου ήταν μια ανεξάρτητη Κύπρος. Του Γρίβα ήταν η Ένωση με την Ελλάδα. Ο Ανδρέας τα πήγε σε όλο το διάστημα με τον Μακάριο και τιμήθηκε από τον Μακάριο σαν ένα σπουδαίο πρόσωπο (VIP)».

ΣΧΟΛΙΑ

Για το ρόλο του  Μακαρίου στην προσπάθεια να μην εφαρμοσθεί το «Σχέδιο μονομερούς Ενώσεως» δεν νομίζουμε ότι χρειάζεται να προστεθεί οτιδήποτε. Τα γεγονότα όπως τα εξέθεσε ο Γαρουφαλιάς, είναι αρκούντως πειστικά. Άλλωστε, όπως έχουμε αναφέρει και πριν, τα γεγονότα αυτά τα είχε παραθέσει επακριβώς ο Γαρουφαλιάς και  σε χρονικό διαρκείας που δημοσιεύτηκε το 1966 στην εφημερίδα «Ακρόπολις» των Αθηνών και ο Μακάριος σιώπησε. Δεν τα σχολίασε καν.

Η έντονη παρουσία αγγλικών στρατιωτικών δυνάμεων στο αεροδρόμιο Λευκωσίας κατά την άφιξη Γαρουφαλιά και η αποκάλυψη του πραγματικού σκοπού της αποστολής του (Σχέδιο μονομερούς Ενώσεως), δεν αφήνει αμφιβολία από πού πληροφορήθηκαν οι Άγγλοι την έλευση Γαρουφαλιά. Από το γεγονός αυτό και μόνο, αποδεικνύεται καθαρά ότι η συνωμοσία για τορπιλισμό της Ένωσης είχε εκπόρευσή της τη Λευκωσία, το Προεδρικό Μέγαρο και την Αρχιεπισκοπή.

Οι άριστες σχέσεις Μακαρίου και Ανδρέα Παπανδρέου είναι γνωστές. Για τη συγκεκριμένη περίοδο του 1964, είναι αναγκαίο να τονισθεί ότι ο Μακάριος, για να ευχαριστήσει προφανώς τον Ανδρέα για τον τορπιλισμό της Ενώσεως, τον προσκάλεσε και επίσημα στην Κύπρο, παρόλο που ο Ανδρέας δεν είχε καμιά επίσημη ιδιότητα, τον φιλοξένησε και τον τίμησε παντοιοτρόπως.

Η παρουσία τότε στην Κύπρο του Ανδρέα Παπανδρέου συνδυάστηκε, δυστυχώς, και με προσπάθειά του να οργανώσει στον ελληνικό στρατό την παραστρατιωτική Οργάνωση «ΑΣΠΙΔΑ». Για τη συνωμοσία αυτή ακολούθησε δίκη, κατά την οποία έγινε πλήρως γνωστός ο ρόλος του Ανδρέα. Ενώ, δηλαδή, ο ελληνικός στρατός κατέβηκε στην Κύπρο και τη θωράκισε για την απόκρουση τουρκικής εισβολής, ο Ανδρέας συνδύασε – τη χρησιμοποίησε ως ευκαιρία μάλλον – την πρόσκληση Μακαρίου για να κάνει συνωμοτικές επαφές με αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς και της ελληνικής μεραρχίας για τη δημιουργία παραστρατιωτικού σώματος – δούρειου ίππου – μέσα στον ελληνικό στρατό.
Το ρόλο του Ανδρέα και τις ύποπτες επαφές του στην Κύπρο, αποκάλυψε, ως γνωστόν, στη δίκη που έγινε ενώπιον στρατοδικείου στην Αθήνα  ο στρατηγός Γρίβας Διγενής, Αρχηγός τότε της ΑΣΔΑΚ (Ανωτάτης Στρατιωτικής Διοικήσεως Αμύνης Κύπρου) .

Ο Ανδρέας Παπανδρέου, ιδρυτής και Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μετά τη μεταπολίτευση και για πολλά χρόνια Πρωθυπουργός της Ελλάδας, «στόλισε» την πολιτική του σταδιοδρομία με παντός είδους σκάνδαλα που έγιναν στα χρόνια που κυβερνούσε από κομματικούς του συνεταίρους, για να πάρει την πληρωμή το κόμμα στη συνέχεια από τον ελληνικό λαό, τα τελευταία χρόνια από τον ελληνικό λαό με το μαύρισμα το ΠΑΣΟΚ στις εκάστοτε εκλογές, με ποσοστά που δεν υπερβαίνουν το 5% του εκλογικού σώματος. Η σταδιοδρομία του Ανδρέα σηματοδοτείται και με το γάμο του με τη Δήμητρα Λιάνη, πολύ νεότερη του

Στο Κυπριακό ειδικά, έμεινε πασίγνωστη για σκοπούς θυμηδίας η φράση του για «φως στην άκρη της σήραγγας» που, βέβαια, ποτέ δεν είδαμε. Κατά τα άλλα εμείς, ήρθε στην Κύπρο και του απονείμαμε χρυσά κλειδιά και «σταυρούς του Μακαρίου», μετά θάνατον δε, δώσαμε το όνομά του στην αεροπορική βάση της Πάφου!..

Η «Τελευταία Ώρα» ήταν ένα από τα έντυπα (απογευματινό), το οποίο  χρηματοδοτούσε ο Μακάριος (ο κυπριακός λαός, στην ουσία), για να επιτίθενται εναντίον του στρατηγού Γρίβα και της ελληνικής μεραρχίας στην Κύπρο, όπως και πολιτικών και Κυβερνήσεων στην Ελλάδα, για προσωπικούς του λόγους. Πολλές ήσαν οι προσκείμενες στον Μακάριο κυπριακές εφημερίδες που εκτελούσαν τον ίδιο ρόλο, περιλαμβανομένων και της «Μάχης» και του «Θάρρους», του Νίκου Σαμψών, και του «Αγώνα», του Νίκου Κόση.

(Αρχείο Νίκου Παπαναστασίου-απόσπασμα)

Η Μάχη κατά του «Αττίλα»: Πώς η Ανδραβίδα δεν έσωσε την Κύπρο το 1974...

Τα άγνωστα παρασκήνια μιας τραγωδίας 

Οι μήνες Ιούλιος και Αύγουστος στην νεώτερη Ελληνική Ιστορία έχουν συνδεθεί αναντίρρητα με μία μεγάλη Τραγωδία. Πρόκειται για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, την σφαγή, εξόντωση και προσφυγιά μεγάλου μέρους του Κυπριακού Ελληνισμού και την Κατοχή του 38% της Μεγαλονήσου από τις Τουρκικές Δυνάμεις Κατοχής εδώ και 41 έτη.

Το βαρύ κλίμα του 1974 

Σε γενικές γραμμές τα γεγονότα είναι γνωστά : κλίμα Διχασμού στην Κύπρο όλο το 1974, μίσος και αντιπαράθεση μεταξύ των Κυβερνητικών δυνάμεων(του Πρόεδρου και Αρχιεπισκόπου Μακαρίου) και των οπαδών της ΕΟΚΑ Β΄(με τον Στρατηγό Γεώργιο Γρίβα νεκρό όμως από τον Ιανουάριο του 1974),ακολουθεί στις 2 Ιουλίου 1974 επιστολή του Μακαρίου προς την Κυβέρνηση Προέδρου Δημοκρατίας  Γκιζίκη-Πρωθυπουργού Ανδρουτσόπουλου των Αθηνών (που ελεγχόταν από τον Ταξίαρχο Δημήτριο Ιωαννίδη) με την οποία ζητούσε την απομάκρυνση όλων των Ελλαδιτών Αξιωματικών (της Εθνικής Φρουράς) από την Κύπρο, για να ληφθεί η απόφαση της Κυβέρνησης Γκιζίκη-Ανδρουτσόπουλου και του Ιωαννίδη να ανατρέψουν τον Πρόεδρο Μακάριο, κάτι που υλοποιήθηκε στις 15 Ιουλίου από Στρατιωτικές δυνάμεις που έλεγχαν οι κινηματίες της Εθνικής Φρουράς.



Ο Μακάριος ανατρέπεται, αλλά διαφεύγει(στην θέση του τοποθετείται ως Πρόεδρος από ανθρώπους του Ιωαννίδη ο Νίκος Σαμψών, παλαιό στέλεχος της ΕΟΚΑ και Δημοσιογράφος).
Ο Αρχιεπίσκοπος φυγαδεύεται από τους Άγγλους σε Μάλτα, μεταβαίνοντας μετά σε Λονδίνο και Νέα Υόρκη, από όπου στις 19 Ιουλίου στον Ο.Η.Ε. καταγγέλλει την Ελλάδα πως η ανατροπή που έκανε η τελευταία «αποτελεί καθαρώς εισβολήν έξωθεν, και κατάφωρον παραβίασιν της ανεξαρτησίας και κυριαρχίας της Δημοκρατίας της Κύπρου».

Την  επομένη, Σάββατο 20 Ιουλίου 1974, ο Τουρκικός Στρατός εισβάλλει στην Κύπρο (¨Αττίλας Ι¨), με πρόσχημα την επιβολή ειρήνης και επαναφορά της δημοκρατίας, καθώς θεωρούνταν η Τουρκία ¨εγγυήτρια δύναμη¨ της Νήσου. Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο Στις 20 Ιουλίου 1974 η έκπληκτη Ελληνική Πολιτική ηγεσία(που είχε από κάποιους, πχ τον Κίσινγκερ[;], διαβεβαιώσεις πως δεν θα εισβάλλουν οι Τούρκοι, για αυτό και έκαναν άνετα ό,τι έκαναν εναντίον του Μακαρίου)σε έκτακτο Πολεμικό Συμβούλιο κηρύσσει γενική Επιστράτευση και καλεί τα τρία όπλα(Στρατό Ξηράς, Ναυτικό και Αεροπορία) να λάβουν μέτρα κατά της Τουρκικής εισβολής.

Ένα στοιχείο της Ελληνικής υπεροπλίας το 1974 έναντι των Τούρκων ήταν η παρουσία των μαχητικών Αεροσκαφών Φάντομ F-4E  που είχε αποκτήσει η Ελλάς και έδρευαν στην Ανδραβίδα Ηλείας (το σπουδαιότερο ίσως Πολεμικό και Πολιτικό Αεροδρόμιο της Πελοποννήσου μέχρι η Κυβέρνηση Ανδρέα  Παπανδρέου με την συνεργασία του Αχαιού πολιτικού Μένιου Κουτσόγιωργα να το υποβαθμίσει προκλητικά  το 1983).

Από αυτά διατάχθηκαν 8 Φάντομ F-4E  να σπεύσουν προς Κύπρο (μετά από Πολεμικό Συμβούλιο υπό την Προεδρία των  Γκιζίκη και Ανδρουτσόπουλου και την συμμετοχή του Αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων Στρατηγού Γρηγορίου Μπονάνου, του Αρχηγού ΓΕΑ Αλεξάνδρου Παπανικολάου, του  Αρχηγού ΓΕΣ Ανδρέα Γαλατσάνου και του Αρχηγού ΓΕΝ Πέτρο...

πηγη:www.elkosmos.gr

ΑΣΙΑ το «Άουσβιτς» της Κύπρου

«Μου έμεινε η οσμή των πτωμάτων που βρίσκονταν διάσπαρτα στους δρόμους της Άσσιας μετά τις δολοφονίες που διέπραξαν Τούρκοι στρατιώτες. Μύριζε θάνατο όλο το χωριό και ο φόβος βασίλευε παντού».

Η πιο πάνω περιγραφή ανήκει στον κ. Γιάννο Δημητρίου ο οποίος τον Αύγουστο του 1974 ήταν 11 ετών και ο οποίος κουβαλά μισού αιώνα ματωμένες μνήμες. Ήταν παρών στη σύλληψη των 70 Ασσιωτών, οι οποίοι στη συνέχεια εκτελέστηκαν και ρίφθηκαν σε πηγάδια στην περιοχή Ορνίθι, «το Άουσβιτς» της Κύπρου, όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος.

Τον είχαμε παρακολουθήσει πρόσφατα στη Βουλή να περιγράφει με συγκλονιστικό τρόπο τη σφαγή των Ασσιωτών. Γι' αυτό και τον συναντήσαμε για να ξεδιπλώσει το κουβάρι αυτών των τραγικών βιωμάτων του.



Τον ρωτάμε πώς θυμάται όσα μας περιγράφει και η απάντηση ανέλπιστη. «Μετά την εισβολή μεταναστεύσαμε στην Αμερική, όπου άρχισα να φοιτώ σε δημοτικό σχολείο. Η δασκάλα μας, Έντνα Μέρφι, μας ζήτησε να γράψουμε έκθεση για το τι μας συγκλόνισε περισσότερο στη ζωή μας. Περιέγραψα σε τρεισήμισι σελίδες τα γεγονότα που έζησα τον Αύγουστο του 1974. Αυτή η καταγραφή με βοήθησε να κρατήσω τις μνήμες.

» Αξίζει να αναφέρω ότι η δασκάλα μου φύλαξε την έκθεσή μου και όταν το 1983 επέστρεψα στην Αμερική (ενδιάμεσα επιστρέψαμε στην Κύπρο) με υποτροφία, ήρθε στο εστιατόριο του θείου μου για να με δει. Με αγκάλιασε, με φίλησε και τράβηξε κάτι από την τσάντα της και με ρώτησε: "Το θυμάσαι αυτό;". Μου έδειξε την έκθεση που είχα γράψει το 1975 και μου είπε: "Ήταν αυτό που με συγκλόνισε περισσότερο από όσα κείμενα μάζευα στην καριέρα μου μέχρι και τώρα που αφυπηρετώ". Το κράτησε και ύστερα από δύο χρόνια μου έστειλε αντίγραφο».

Παραθέτουμε απόσπασμα της έκθεσης του 11χρονου, τότε, Γιάννου Δημητρίου: «…Το χωριό άρχισε να βρομά διότι αυτοί τους οποίους είχαν σκοτώσει οι Τούρκοι ήταν άταφοι. Μια μέρα ήρθε στο χωριό ένας Τούρκος γιατρός και μας είπε ότι έπρεπε να φύγουμε όλοι διότι ο αέρας ήταν μολυσμένος. Έτσι οι Τούρκοι αποφάσισαν να μας αφήσουν να φύγουμε.

» Το βράδυ όμως πριν από την ημέρα που θα φεύγαμε κάποιοι άντρες δραπέτευσαν από τη φυλακή. Οι Τούρκοι θύμωσαν και δεν μας άφησαν να φύγουμε. Άρχισαν να τιμωρούν τους άλλους αιχμαλώτους, χτυπώντας και κλωτσώντας τους. Εμείς περιμέναμε ακόμα μια μέρα και μετά ακόμα μια. Η ατμόσφαιρα ήταν τρομερή. Μύριζε πολύ άσχημα και αναγκαζόμασταν να κλείνουμε το στόμα και τη μύτη με μαντίλια για να μην αναπνέουμε τον μολυσμένο αέρα».

Ο κ. Δημητρίου μας μιλά για τα οστά που βρέθηκαν στα πηγάδια όπου ρίφθηκαν οι δολοφονηθέντες Ασσιώτες, όταν είχαν μετακινηθεί πλέον τα περισσότερα οστά σε μια προσπάθεια να μην εντοπιστούν ποτέ. Στον γιο ενός αγνοουμένου παραδόθηκε μόνο ένα κομμάτι οστού 2 εκατοστών και του είπαν, «είναι ο πατέρας σου». Σε άλλον συγγενή έδωσαν κομματάκια οστά που χωρούσαν στη μια παλάμη του.

Θυμάται τότε, που είπαν στη μητέρα του ότι ένας νεκρός μπορεί να ήταν ξάδελφός της. Πήγε και είδε δύο πτώματα αλλά επειδή βρίσκονταν σε τυμπανιαία κατάσταση (είχαν παραμείνει άταφοι μέρες) δεν μπόρεσε να διακρίνει τα χαρακτηριστικά τους.

Θυμάται ένα πτώμα που βρισκόταν στον δρόμο εκτεθειμένο και από πάνω του είχε περάσει φορτηγό.

Ο κ. Δημητρίου εκτιμά ότι το κακό που έπληξε την Άσσια οδήγησε κατοίκους άλλων χωριών να διασωθούν. Όπως εξηγεί, στην Άσσια οι Τούρκοι έκαναν κάποιας μορφής στάση προτού κινηθούν προς την Αμμόχωστο. Τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στην Άσσια διαδόθηκαν και έτσι οι κάτοικοι των χωριών μετά την Άσσια και μέχρι την Αμμόχωστο εγκατέλειψαν τις εστίες τους με αποτέλεσμα να έχουν λιγότερα θύματα. Δεν αποκλείει δε, οι εκτελέσεις, τα άταφα πτώματα και γενικά τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν να απέβλεπαν στο να τρομοκρατηθούν οι κάτοικοι των υπολοίπων χωριών και να τα εγκαταλείψουν.

Το ψέμα έσωσε έναν αλλά σκότωσε άλλον

Τι μας επιφυλάσσει η ζωή; Σύμφωνα με μαρτυρία την οποία άκουσε και ο κ. Γιάννος Δημητρίου, οι Τούρκοι χώριζαν τους άνδρες σε όσους ήταν ηλικίας πάνω των 50 ετών και όσους ήταν κάτω των 50. Ένας πατέρας βλέποντας τον διαχωρισμό, ενώ ήταν άνω των 50 ετών και παρά το ότι οι πιθανότητές του να μην βλαφθεί ήταν περισσότερες αν δήλωνε την ηλικία του (αφού θα περνούσε στους ηλικιωμένους) προτίμησε να δηλώσει ότι ήταν κάτω των 50 για να μείνει μαζί με τον γιο του.

Δεύτερος κρατούμενος, ο οποίος ήταν γύρω στα 46, δήλωσε ότι ήταν πέραν των 50 ετών. Τελικά, όσοι ήταν κάτω των 50 ετών κρατήθηκαν στο γκαράζ Παυλίδη και διασώθηκαν, ενώ οι 70 που δήλωσαν άνω των 50 ετών εκτελέστηκαν.

Εντολή, φορτώστε τους στο τρένο

Συγκλονιστική, για το τι συνέβη στην Άσσια, είναι και η μαρτυρία Τούρκου στρατιώτη ο οποίος το 1974 υπηρετούσε στο Κέντρο Συντονισμού Πυρών στην Πυροβολαρχία Διοικήσεως της 1ης Μοίρας του 21ου Συντάγματος Πυροβολικού.

Στη μαρτυρία η οποία καταγράφεται στο βιβλίο «Διαταγή Εκτελέστε τους Αιχμαλώτους» του Ρόνι Αλάσορ εκδόσεις Καστανιώτη, 2002 (σελίδες 117-119), ο αυτόπτης μάρτυρας Σαατ αναφέρει και τα εξής:

«Σε λίγες μέρες, με τη δικαιολογία ότι δεν υπήρχε χώρος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης που είχαν μεταφέρει τους αιχμαλώτους, έφεραν πίσω στη μονάδα μας περίπου 70-80 Ελληνοκυπρίους. Τότε βρισκόμασταν στην Αγυά. Εγώ λόγω ειδικότητας, ήμουν κοντά στη σκηνή του διοικητή. Εκεί άκουσα συνομιλίες που έκανε μέσω ασυρμάτου ο διοικητής της μοίρας μας Μεχμέτ Γκιουνγκιορμούς με τους ανωτέρους του.

» Ο διοικητής μας τους ρωτούσε τι να κάνει τους αιχμαλώτους. Ήταν ένα πρόβλημα για τη μονάδα. Και η διατροφή τους αλλά το κυριότερο η φύλαξή τους. Η εντολή που πήρε ήταν η εξής: "Φορτώστε τους στο τρένο!". Όποιος άκουσε αμέσως κατάλαβε ότι αυτό σήμαινε: "Εκτελέστε τους αιχμαλώτους!". Όλοι ήξεραν ότι στην Κύπρο δεν υπάρχουν σιδηροδρομικές γραμμές, ούτε τρένα.

» Μας πλησίασε ο Λοχαγός Ερτζάν Σαντίκ και μας ρώτησε αν είμαστε παντρεμένοι ή όχι. Όταν εγώ απάντησα ότι είμαι παντρεμένος, με διέταξε να κατέβω. Έτσι δεν πήγα μαζί τους. Ο λοχαγός μαζί με τον Μπιλάλ Γιλμάζ και τον υπαξιωματικό Μουχαμέρ πήραν τους αιχμαλώτους και τους οδήγησαν σε μια περιοχή που είχε τρία πηγάδια. Τα μάτια και τα χέρια τους ήταν δεμένα. Οι δικοί μας κρατούσαν αυτόματα Τόμσον. Το μέρος με τα τρία πηγάδια ήταν κοντά στα χωριά Αφάνεια και Τύμπου, κάτω από τον δρόμο. Τους αιχμαλώτους τους οδήγησαν εκεί. Σε λίγο ακούστηκαν ριπές και πυροβολισμοί.

» Ένας από τους συμμετέχοντες έλεγε με αλαζονεία: "Τους σκοτώσαμε, και αυτούς που χαροπάλευαν τους πετάξαμε μες στα πηγάδια. Να ήσουν από μια μεριά να έβλεπες πως ρίξαμε ένα χοντρό Ρωμιό στο πηγάδι. Έφθασε κατευθείαν στον πάτο. Ξέρεις τι πάταγο έκανε; Είχε μεγάλη πλάκα, το ευχαριστήθηκα". Αργότερα, ο διοικητής μας, μίλησε στον ασύρματο: "Διαταγή εξετελέσθη. Τους φορτώσαμε στο τρένο"».

Υ.Σ.: Ο πιο εύσωμος από τους εκτελεσθέντες που ρίφθηκε στο πηγάδι ήταν ο Α.Τ. Το λείψανό του βρέθηκε ολόκληρο βαθιά μέσα στη λάσπη. Ήταν ένα από τα τρία λείψανα που εντοπίστηκαν ολόκληρα κατά τις εκταφές. Κηδεύτηκε με τις αρμόζουσες τιμές πριν από λίγους μήνες στη Λευκωσία.

Οι αριθμοί ομολογούν την τραγωδία

Οι αριθμοί μιλούν και όσο «ψυχροί» και αν θεωρηθούν, μαρτυρούν την τραγωδία. Σύμφωνα με στοιχεία που τηρεί ο κ. Γιάννος Δημητρίου, η Άσσια είχε τις εξής απώλειες:

● Πεσόντες κατά την τουρκική εισβολή στα πεδία των μαχών 5
● Δολοφονηθέντες στις 14/8/74 εντός του χωριού, 14 άνδρες εκ των οποίων 11 άμαχοι και 3 έφεδροι-στρατεύσιμοι
● Ασσιώτες αγνοούμενοι 84
● Κάτοικοι άλλων χωριών-συλληφθέντες στην Άσσια 29
● Αγνοούμενοι-σύλληψη εντός Άσσιας 105 εκ των οποίων οι 100 άμαχοι και πέντε στρατιωτικοί/έφεδροι
● 16% του συνόλου των 627 δηλωθέντων αμάχων αγνοουμένων παγκύπρια χάθηκαν στην Άσσια
●  Αιχμάλωτοι πολέμου που επέστρεψαν 76
● Αγνοούμενοι κατά τόπο καταγωγής: Πρώτη στη λίστα η Λευκωσία με 90 αγνοούμενους με την Άσσια να ακολουθεί στη 2η θέση με 84 και την Αμμόχωστο στη 3η θέση με 75
● Παιδιά-αγνοούμενοι: Από τα 23 παιδιά κάτω των 18 ετών που αγνοείται η τύχη τους, τα 8 κατάγονται από την Άσσια
● Συνταξιούχοι: Από τους 316 πολίτες πέραν των 60 ετών που αγνοούνται, οι 21 κατάγονται από την Άσσια.

Ενημέρωση για απόρριψη οστών σε σκυβαλότοπο

Στις 17/11/2017 οι συγγενείς των Ασσιωτών ενημερώνονται από την εκπρόσωπο των Τουρκοκυπρίων στη ΔΕΑ κ. G. Kücük ότι την προηγούμενη μέρα η τ/κ πλευρά κατέθεσε επίσημο έγγραφο που ήταν αποτέλεσμα διετούς έρευνας και κατέδειξε σημαντικά νέα στοιχεία για τη μετακίνηση των οστών των αγνοουμένων της Άσσιας από τους δύο ομαδικούς τάφους στο Ορνίθι. Επικαλείται διασταυρωμένες πληροφορίες που λήφθηκαν από έξι συμμετέχοντες στη μετακίνηση, κατέδειξε ότι πραγματοποιήθηκε το 1995 και ο τελικός προορισμός των οστών ήταν ο χώρος απόρριψης σκυβάλων στο Δίκωμο.

Ο συντονιστής της έρευνας Murat Soysal αναφέρει ότι μετά τον εντοπισμό μέρους των οστών στο Ορνίθι άρχισε έρευνα για εντοπισμό του χώρου που μετακινήθηκαν. Πριν δύο χρόνια εντοπίστηκαν δύο άτομα που είχαν λάβει μέρος στη μετακίνηση των οστών. Συνεχίζονται οι έρευνες και συνολικά εντοπίζονται δύο από όσους συμμετείχαν στη μεταφορά των οστών στον πρώην σκυβαλότοπο του Δικώμου το 1995.

Οι εμπλεκόμενοι στη μετακίνηση, σύμφωνα με τον κ. Soysal, επέλεξαν τον σκυβαλότοπο Δικώμου καθότι όπως ανέφεραν ήταν πιο εύκολο να απορριφθούν τεράστιοι όγκοι χώματος ανάμεικτα με οστά χωρίς να κινήσουν την προσοχή. Η απόρριψη έγινε στο ανατολικό μέρος του σκυβαλότοπου σε σημείο που είχε απόσταση από τον παρακείμενο δρόμο για να μειωθεί ο κίνδυνος να εντοπιστούν από τρίτους.

Σύμφωνα με τις ίδιες μαρτυρίες, αρχικά λόγω της ορατής παρουσίας μεγάλου αριθμού οστών ανάμεσα στους όγκους χώματος που απόρριψαν στον σκουπιδότοπο συνέχισαν να κουβαλούν και να απορρίπτουν ογκώδη σκουπίδια, όπως χαρτόνια και λάστιχα αυτοκινήτων πάνω από τα οστά για να τα αποκρύψουν.

Ο κ. Soysal εξήγησε τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετώπισε η ερευνητική ομάδα, αλλά τελικά έγινε κατορθωτό, όπως ανέφερε, μετά από τη διασταύρωση των πληροφοριών, να ετοιμαστεί και να κατατεθεί επίσημο έγγραφο από την τ/κ πλευρά στη ΔΕΑ αναφορικά με τη μετακίνηση των οστών από τους δύο ομαδικούς τάφους στο Ορνίθι.

Ο σκουπιδότοπος συνέχισε να χρησιμοποιείται τα επόμενα χρόνια μέχρι που εγκαταλείφτηκε και με χρηματοδότηση της ΕΕ αποκαταστάθηκε από το 2002 και μετά.

Ο κ. Soysal ενημερώνει τους συγγενείς ότι κατά τη διαδικασία αποκατάστασης του χώρου ενδεχομένως να έχουν μετακινηθεί όγκοι σκυβάλων πριν την τοποθέτηση χώματος στην επιφάνεια και τη δεντροφύτευση. Αναφέρει επίσης ότι σε αυτό το στάδιο δεν έχει ακριβή γνώση τι έχει μετακινηθεί και σε ποιο όγκο. Αυτό θα διερευνηθεί και θα γίνουν μελέτες σε συνεργασία με τον τ/κ Δήμο Λευκωσίας και τους μελετητές του έργου αποκατάστασης.

Τα πιο πάνω περιλαμβάνονται σε πρακτικό που τήρησαν οι συγγενείς κατά τη διάρκεια της συνάντησης.

Κατάληψη και δολοφονίες

Στις 14 Αυγούστου εκδηλώνεται η δεύτερη εισβολή και η Άσσια αρχικά βομβαρδίζεται και ακολούθως καταλαμβάνεται. Δολοφονούνται 14 άμαχοι και έξι έφεδροι. Αρχίζουν λεηλασίες. Συλλαμβάνονται 13 άνθρωποι οι οποίοι εξαφανίζονται.

Στις 17 Αυγούστου οδηγούνται στο Γκαράζ Παυλίδη οι πρώτοι αιχμάλωτοι από τους οποίους όσοι είναι ηλικίας άνω των 50 ετών μεταφέρονται ξανά στο χωριό και αφήνονται ελεύθεροι.

Οι 70 άμαχοι που αφέθηκαν ελεύθεροι και είναι ηλικίας άνω των 50 ετών φορτώνονται σε τρία φορτηγά και οδηγούνται στο Ορνίθι, όπου και εκτελούνται. Απορρίπτονται σε πηγάδια.

Η ΜΑΡΤΥΡΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ο Χαράλαμπος Χρίστου είναι από τον Γερολάκκο και παντρεμένος στο χωριό Κυθρέας. Πολέμησε σαν κληρωτός το 1964. Το 1974  πολέμησε ως επίστρατος και τραυματίστηκε σοβαρά.....

Σάββατο πρωί 20 Ιουλίου 1974 Ο ουρανός στους Πρόποδες του Πενταδακτύλου γέμισε αλεξιπτωτιστές.
Τους έβλεπα από το σπίτι μου αμέσως μετά κατάλαβα τι συνέβαινε ανοίγω το ραδιόφωνο Και ακούω εμβατήρια και ανακοινώσεις για επιστράτευση το πρώτο που έκανα ήταν να πάρω τηλέφωνο τη γυναίκα μου και στη συνέχεια να παραστώ στη μονάδα μου μαζί με τον σύγαμπρο μου και δύο φίλους μου πήγαμε αρχικά στο στρατόπεδο της Κυθρέας ,εκεί συναντήσαμε τον τότε λοχαγό Τάσο Μάρκου ,αυτός μας είπε να παρουσιαστούμε στις μονάδες μας.

Ξεκινήσαμε από την Κυθρέα πρώτος κατέβηκε στην Παλλουριώτισσα ο Μιχαλάκης Παπαδόπουλος κοντά στο Μετόχι Κύκκου άφησα τον γαμπρό μου και τον τρίτο λίγο πριν την Κοκκινοτριμιθιά Εγώ επέστρεψα πίσω. βορειοδυτικά του αεροδρομίου Λευκωσίας όπου έπρεπε να καταταγώ.
Εκεί δεν υπήρχε ούτε ένας στρατιώτης Έτσι αποφάσισα να πάω στο παλιό ΓΣΠ που ήταν η έδρα του συγκροτήματος Όταν έφτασα εκεί είχε ήδη μαζευτεί αρκετός κόσμος μερικούς τους έστειλαν στην Κυρήνεια, εμένα με μετέφεραν στην περιοχή Αθαλάσσας που είναι σήμερα το πάρκο.



Όταν έφτασα εκεί τα τουρκικά αεροπλάνα είχαν στο μεταξύ αρχίσει να σφυροκοπούν την περιοχή και τα δικά μας αντιαεροπορικά  να χτυπούν. σκορπίσαμε στη γύρω περιοχή Κάτω από τα δέντρα και περιμέναμε. Εκεί συνάντησα τον φίλο μου έφεδρο ανθυπολοχαγό Φάνο Γιαννικούρη με τον οποίο αστειευτήκαμε για λίγο.
Στην παρέα προστέθηκαν ακόμα αρκετοί φίλοι το βράδυ το περάσαμε εκεί στην Αθαλάσσα.

Την επόμενη 21 Ιουλίου πήραμε όπλα και εντολή να φύγουμε, ήμασταν γύρω στα 30 άτομα σε λίγο φτάσαμε στην περιοχή ΣΟΠΑΖ όπου πήραμε σήμα να μεταβούμε ξανά στην έδρα του συγκροτήματος στο  ΓΣΠ , εκεί μας είπαν να φύγουμε και να πάμε πίσω στο ΣΟΠΑΖ, τότε καταλάβαμε ότι κανένας δεν ήξερε τι γινόταν και έτσι αποφασίσαμε οι ίδιοι να πάμε στο Καιμακλί και να πολεμήσουμε.
 Όταν φτάσαμε εκεί διαπιστώσαμε ότι πολλοί κάτοικοι είχαν ήδη εγκαταλείψει το σπίτι τους όσοι όμως ήταν εκεί μας υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό και χειροκροτήματα. Τελικά οχυρωθήκαμε στην περιοχή REGIS- Ποντίκιδη . Λόγω της Μεγάλης Στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή όλο το πρωινό και το απόγευμα υπήρχε μεγάλη μετακίνηση κυρίως γυναικόπαιδων από τις περιοχές Τράχωνα Νεάπολης και Ομορφίτα προς Λευκωσία.

Το απόγευμα στις 21 Ιουλίου πήραμε διαταγή από τον Λοχαγό μας κ.Λόττα να επιτεθούμε.

Στο εργοστάσιο REGIS υπήρχαν ήδη Τούρκοι μπροστά από το εργοστάσιο οι Τούρκοι είχαν ένα άρμα το οποίο μας χτυπούσε. εμείς αρχίσαμε την επίθεση από του Ποντικιδη προς το εργοστάσιο όμως δεχτήκαμε καταιγισμό πυρών αποφασίσαμε να σταματήσουμε την επίθεση περιμένοντας να νυχτώσει για να επιστρέψουμε πίσω.
Πολύ νωρίς το πρωί της επόμενης μέρας κάναμε αιφνιδιασμό οι Τούρκοι εγκατέλειψαν τη θέση τους και τράπηκαν σε φυγή, μετά καταλάβαμε το εργοστάσιο αποφασίσαμε να οχυρωθούμε και σε γειτονικά υποστατικά, κάποια στιγμή αντιλήφθηκα ότι οι άλλοι δεν με ακολουθούσαν και έτσι έμεινα μόνος σε ένα σπίτι όπου οι όλμοι άρχισαν να πέφτουν κατά δεκάδες, ένας από τους στρατιώτες μας στην προσπάθειά του να έρθει κοντά μου χτυπήθηκε από βλήμα όλμου και σκοτώθηκε, ένα άλλο βλήμα έπεσε ακριβώς μπροστά από τη θέση του πολυβόλου γέμισα με χρώματα όπως και κάποια δευτερόλεπτα δεν μπόρεσα να καταλάβω αν είχα τραυματιστεί.

Ευτυχώς δεν είχα πάθει τίποτα, οι Τούρκοι συνέχισαν την φυγή τους και την ίδια στιγμή σταμάτησε το πυροβολικό μας να τους καλύπτει.  Μετά από λίγα λεπτά υπήρξε σχετική ηρεμία και κοντά μου έφτασαν μερικοί στρατιώτες μεταξύ αυτών Ο έφεδρος ανθυπολοχαγός Άθως από τη Λάρνακα.
Στον ενθουσιασμό μας εμείς θέλαμε να προελάσουν όμως ο  Άθως επέμεινε να μείνουμε εκεί Έγινε κάποια συζήτηση θυμάμαι και τότε ο ανθυπολοχαγός μας εξήγησε ότι αν προχωρούσαμε οι θέσεις μας θα βρισκόταν σχεδόν περικυκλωμένες. τις επόμενες ώρες φροντίσαμε να οχυρώσουμε τις νέες θέσεις.

Την επόμενη μέρα βλέπουμε σε απόσταση 30 μέτρων ένα Τούρκο αξιωματικό και ένα οπλίτη μπροστά από τις θέσεις μας με ένα Μαρτίνη σημάδεψα τον αξιωματικό στην καρδιά, ο οποίος έπεσε νεκρός. Ακολούθησε για λίγο καταιγισμό πυρός και από τις δύο πλευρές.

Τις μέρες που ακολούθησαν υπήρχε σχετική ηρεμία .

Νιώθαμε όλοι φοβερά κουρασμένοι και εξαντλημένοι επειδή γνωρίζαμε ότι η εφεδρεία που είχαμε λίγο πιο πίσω, έπαιζαν ποδόσφαιρο και διασκέδαζαν, αποφασίσαμε να γράψουμε επιστολή στον λοχαγό ζητώντας του την αντικατάσταση μας για λίγες μέρες.
Ετοιμάσαμε την επιστολή και πήγα μαζί με δύο άλλους να την πάρουμε. εκεί συναντήσαμε πρώτα τον Άθω στον οποίο δώσαμε την επιστολή, αυτός φώναξε τον επιλοχία Χρηστάκη από την Τσάδα της Πάφου, σε διπλανό γραφείο, στη συνέχεια μας κάλεσε στο γραφείο του όπου είχε βάλει και την επιστολή μας στο τραπέζι μπροστά του, στο μεταξύ στο γραφείο υπήρχε πρώτα ένας αξιωματικός δε γνώριζα χωρίς διακριτικά.... διάβασε την επιστολή και την έβαλε στο τραπέζι, μετά μπαίνει ο λοχαγός Χαράλαμπος Λόττας αφού διάβασε και αυτός την επιστολή την δίπλωσε αρκετές φορές και συνέχεια την έσκισε και την έριξε στο καλάθι, τότε το λόγο πήρε ο αξιωματικός χωρίς διακριτικά και μας λέει δεν είστε άξιοι άντρες... άντρες ήταν εκείνοι που πολέμησαν το 64 και οι οποίοι πολέμησαν χωρίς να διαμαρτυρηθούν ποτέ .....δεν άντεξα τις βρισιές και τον ρωτάω ποιος είστε κύριε μετά μου είπε το όνομά του...του είπα ότι το 1964 και εγώ πολέμησα και μάλιστα στην ίδια περιοχή που είμαστε τώρα, εσείς που βρισκόσασταν τότε ;
Τότε αυτός άρχισε να με απειλή παραλίγο να έρθουμε στα χέρια. Οπότε επενέβη ο κύριος Λώττας και οι άλλοι.... Την επόμενη μέρα μας πήραν όλους στην πρώτη γραμμή της εφεδρείας. Για λίγες μέρες περάσαμε κάπως ήσυχα.
Κάποια μέρα είδαμε ένα φορτηγό αυτοκίνητο να σταματά δίπλα από κάποιο σπίτι και να φορτώνει έπιπλα, όταν πλησιάσαμε για να ρωτήσουμε τι κάνουν εκεί , καταλάβαμε ότι ήρθαν για να κλέψουν τα έπιπλα και άλλα πράγματα, τους διώξαμε αμέσως .
Στις 14 Ιουλίου το πρωί έστειλα μερικούς από εμάς της εφεδρείας να πάμε στο BTR  κοντά στα φυλάκια του REGIS όταν φτάσαμε δίπλα από ένα σπίτι είδαμε σε ένα πρόχωμα τέσσερις στρατιώτες να βρίσκονται μέσα ακίνητοι. Μόλις πριν λίγα λεπτά ένα βλήμα όλμου είχε πέσει μέσα στο πρόχωμα όπου βρισκόταν, ο ένας ήταν τραυματίας που βάλαμε στο  BTR και τους απομακρύναμε.

Ο τραυματίας πέθανε μετά από τέσσερις μέρες στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας όπου τελικά κατέληξα και εγώ στις 15 Αυγούστου.
Μετά από λίγο επέστρεψα μαζί με ακόμη έναν Έφεδρο στο ίδιο σημείο όπου βρήκαμε τον  τραυματία και τους τρεις νεκρούς στρατιώτες.
Σε λίγο οι Τούρκοι μας είχαν καθηλώσει για αυτό υποχρεωθήκαμε να μπούμε μέσα στο σπίτι . Εγώ είχα ένα πολυβόλο και έβαλα από τη θυρίδα σε κάποια στιγμή ο άλλος στρατιώτης ζήτησε να αλλάξουμε όπλα μόλις άρχισε πρώτος αυτός να βάλει με το πολυβόλο έπεσε μια σφαίρα
ντουμ - ντουμ ,σχεδόν μέσα στη θυρίδα του πολυβόλου. Στην αρχή δεν κατάλαβα τι ακριβώς είχε συμβεί όμως σε λίγο κατάλαβα ότι ο σύντροφός μου χτυπήθηκε στο πρόσωπο από τα θραύσματα της σφαίρας, το πρόσωπό του είχε γεμίσει πληγές και αίμα, τον μετέφερα αμέσως πίσω και του έπλυνα το πρόσωπο με νερό, όταν  καθάρισα το πρόσωπό του είδα πάνω και ότι είχε αρκετά πράγματα όχι πολύ σοβαρά δέν μπορούσα να κρίνω εκείνη τη στιγμή.

Πέρασε η νύχτα της Δέκατης τέταρτης Αυγούστου χωρίς τίποτα το ιδιαίτερο επόμενη μέρα το πρωί χωρίς να μας ειδοποιήσουν βλέπουμε όλους τους άλλους στρατιώτες των γειτονικών μας φυλακίων να εγκαταλείπουν τη θέση τους προς τα πίσω... όταν απομακρυνθήκαμε μόλις μερικά μέτρα βλέπουμε τον λοχαγό  Λόττα να έρχεται προς εμάς, στην  ερώτηση γιατί φεύγουμε είπαν ότι ήταν εντολή του ανθυπλοχαγού.. ο κ-Λόττας μας είπε να επιστρέψουμε πίσω έτσι και έκαναν τελικά .

Όταν κατέληξαν σε άλλο γειτονικό φυλάκιο στο σπίτι του Σκούφαλη. Στα αριστερά του σπιτιού τοποθετήσαμε   το πολυβόλο και οι υπόλοιποι που ήδη είχαν έρθει πήραμε θέση μάχης.
Η ανταλλαγή πυρών συνεχίστηκε μέχρι το μεσημέρι.

Η ΜΟΙΡΑΙΑ ΣΤΙΓΜΗ 15 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ: 

15 Αυγούστου το μεσημέρι ενώ περπατούσα μέσα στο σπίτι χωρίς να νιώθω οτιδήποτε, βρέθηκα στον πάτο, νόμιζα ότι πετούσα στον αέρα οι άλλοι που βρίσκονταν μέσα έπαιξαν κοντά ένας από αυτούς ήταν και ο χωριανός μου μακρινός συγγενείς ο Μιχάλης Καραντώνης ,προσπάθησε να με εμψυχώσει,  και στη συνέχεια με μετέφεραν στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας για τη μεταφορά μου χρησιμοποίησαν μια πόρτα, με έβαλαν επάνω και να με μετέφεραν πίσω στην έδρα του λόχου εκεί δεν υπήρχε ο γιατρός .  Χρησιμοποίησαν ρούχα και σερβιέτες για να σταματήσουν την αιμορραγία μέχρι να μεταφερθώ στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας.
Στό νοσοκομείο δεν είχα χάσει τις αισθήσεις μου θυμάμαι ότι εκεί στο νοσοκομείο ο πρώτος που συνάντησα ήταν γνωστός πραξικοπηματίας Έφυγε για να επιστρέψει σε λίγο με ρώτησε το ΑΣΜ μου του το είπα.
 Ξύπνησα την επομένη το πρωί 16 Αυγούστου όταν ξύπνησα μία νοσοκόμα με πληροφόρησε ότι μου αφαίρεσαν τη σπλήνα και το ένα νεφρό . Ενώ ακόμη βρίσκομαι στο νοσοκομείο έρχεται κοντά μου ο Τόμης ο οποίος πριν δύο μέρες είχε τραυματιστεί από τα πράγματα της ντουμ-ντουμ ,το πρόσωπο και το κεφάλι του ήταν καλυμμένο με επιδέσμους.
Όταν με είδε άρχισε να κλαίει τον ρώτησα τι έπαθε κι αυτός λέει δεν σε άκουσα.
Όταν τραυματίστηκα και με έστειλες πίσω με μετέφεραν στο νοσοκομείο αλλά αντί να μείνω όπως με συμβούλεψαν επέστρεψα πίσω .
Όταν επέστρεψα σε κάποιο σημείο πίσω από τις θέσεις μας είδα ένα Land Rover και 2 στρατιώτες έξω από αυτό, ήμουν σε απόσταση ενός μέτρου. Κατάλαβα ότι  ήταν Τούρκοι οι οποίοι δρούσαν στα μετόπισθεν.  Χωρίς χρονοτριβή όρμισα σε αυτόν που κρατούσε το αυτόματο μόλις πρόλαβε να με πυροβολήσει στην κοιλιά, τότε έκανα τον πεθαμένο... όμως ο δεύτερος με έσπρωξε με το πόδι του και όταν γύρισε με πυροβόλησε και αυτός με το πιστόλι, η σφαίρα πέρασε από τη μία πλευρά του προσώπου στην άλλη από το στόμα μου, ακόμα είχα τις αισθήσεις μου... προσωποποιήθηκα και πάλι ότι είμαι νεκρός, έτσι έφυγαν.

 Πάμπος : Μία σφαίρα είχε περάσει από το χέρι μου Μου έσπασε μία από τις πλευρές και στη συνέχεια καρφώθηκε στη σπονδυλική μου στήλη για να με αφήσει ανάπηρο για ολόκληρη την υπόλοιπη ζωή μου.   

Τόμης : Δύο σφαίρες μου τρύπησαν το στομάχι και  μια άλλη το στόμα, Σημάδια που θα με συνοδεύουν σε ολόκληρη την ζωή μου .

Μαζί με τους αείμνηστους φίλους Θανάση Ζαφειρίου και τον αρχηγό Ευάγγελο Φλωράκη

Στην κηδεία του Θανάση Ζαφειρίου

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΤΙΜΗΣΑΝ ΤΗΝ ΣΤΟΛΗ ΤΟΥΣ - ΚΥΠΡΟΣ 1974

ΚΩΣΤΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ - ΣΠΥΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Εχθές έγινε η παρουσίαση του βιβλίου ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΤΙΜΗΣΑΝ ΤΗΝ ΣΤΟΛΗ ΤΟΥΣ - ΚΥΠΡΟΣ 1974 από τον Κωνσταντίνο Αλ. Δημητριάδη, Ιστορικό Ερευνητή και Συγγραφέα και της εκδόσεις «Πελασγός» του Ιωάννη Χρ. Γιαννάκενα, μέσα σε συγκινητικό κλίμα, παρουσία συγγενών ιστορικών προσώπων, βετεράνων  Αξιωματικών και πολεμιστών.



ΚΩΝ/ΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ:

Εξαιρετική βραδιά χθες στο Polis Art Cafe στην παρουσίαση του βιβλίου του 3ου βιβλιου μου για την Προδοσια στην Κυπρο το 1974 με τίτλο « Αυτοί που τίμησαν την στολή τους - Κύπρος 1974», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πελασγός. Το βιβλίο αυτό αποτελεί το τέλος της τριλογίας μου, προιον έρευνας 33 χρόνων, που καλύπτει ένα σημαντικό μέρος των γεγονότων του καλοκαιριού του 1974 στη Κύπρο. Το πρώτο βιβλίο ήταν το : «ΚΥΠΡΟΣ 1974 – Η μεγάλη προδοσία», ακολούθησε η επιμέλεια μιας μεγάλης και αυθεντικής αφήγησης του τελευταίου στρατοπεδάρχη της ΕΛ.ΔΥ.Κ. αείμνηστου πλεον Ταξχου εα Παναγιώτη Δ. Σταυρουλόπουλου με τίτλο: «Το χρονικό της μάχης του στρατοπέδου της ΕΛ.ΔΥ.Κ. 14-16/8/1974», και τελευταίο το βιβλίο που παρουσιάσαμε σήμερα, όλα από τις εκδόσεις Πελασγός του Ι.Γιαννακενα..

Με τον εξαιρετικό φίλους μου Σπύρο Δημητρίου (συντονιστή) και Γιάννη Γιαννάκενα (εκδότη), οι δρόμοι μας διασταυρώθηκαν πάρα πολλές φορές πάνω σ’ αυτήν την τριλογία έχοντας την τιμή να συντονίζει ο πρώτος όλες σχεδόν τις παρουσιάσεις μου και ο δεύτερος να εκδίδει τα βιβλια μου και να οργανώνει τις παρουσιάσεις μου. Έτσι και τώρα είμαι εδώ για να ολοκληρώσουμε αυτή την διαδρομή πανω στην έρευνα μου για το Κυπριακό και τα γεγονότα του 1974, στην Αθήνα, στο όμορφο χώρου του Polis Art Café.

Την κατάμεστη αίθουσα υποδέχθηκε όπως πάντα ο φιλόξενος ιδιοκτήτης της Βασίλης Χατζηιακώβου, καλώντας αμέσως μετά τον εκδότη του βιβλίου Γιάννη Γιαννάκενα, ο οποίος μίλησε για τον μενα αλλά και για τη διαδρομή αυτής της τριλογίας που ολοκληρώσαμε μαζί για την Κύπρο του 1974.

Την εκδήλωση χαιρέτησε πρώτη η Πρόεδρος της πανελλήνιας επιτροπής αδήλωτων αιχμαλώτων και αγνοουμένων κ. Μαρία Καλμπουρτζή τονίζοντας τη σημασία του ανθρωπιστικού ζητήματος της διευκρίνησης της τύχης των αγνοουμένων του πολέμου του 1974 και ειδικά για τους εξ Ελλάδος που ήταν όλοι στρατιώτες και αξιωματικοί.

Ακολούθησε η κόρη του αειμνήστου πλεον, τότεΤχη ΠΖ Αγγ. Αβραμίδη Υ/δκτη της Α' μοίρας καταδρομών που στάλθηκε στο νησί με την γνωστή "Αποστολή Νίκη", κ. Κλαίρη Αβραμίδου, που αναφέρθηκε στην τολμηρή αυτή αεραποβατική επιχείρηση που ήταν και η μοναδική βοήθεια που στάλθηκε από την Ελλάδα στην Κύπρο.

Οι δυο αξιόλογες κυρίες αναφέρθηκαν με κολακευτικά λόγια για εμένα τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και για την εγκυρότητα των βιβλίων μου, λόγοι για τους οποίους τις ευχαριστώ από καρδιάς.
Στην συνέχεια πήρα τον λόγο και μίλησα για το τελευταίο αυτό βιβλίο –λεύκωμα της τριλογίας, για τους ΗΡΩΕΣ εκ μητροπολιτικής Ελλάδος στρατιωτικούς που πραγματικά τίμησαν τη στολή τους και τον ελληνισμό εκείνο το μαύρο καλοκαίρι του 1974 στη μαρτυρική Κύπρο. Ανέπτυξα, στη διάρκεια της ομιλίας μου, συνοπτικά αλλά περιεκτικά, όλα τα δραματικά γεγονότα εκείνου του καλοκαιριού, που όντως είχανε «άρωμα προδοσίας».

Ακολούθως συνομίλησα με το κοινό και απάντησα μαζί με τον συντονιστή σε ενδιαφέρουσες ερωτήσεις που μου τέθηκαν στη συζήτηση. Είχαμε, επίσης, την χαρά και την τιμή να έχουμε μαζί μας αρκετούς συγγενείς και απογόνους στρατιωτικών που έπεσαν ηρωικά ή αγνοούνται στην Κύπρο το 1974, τιμώντας πραγματικά την στολή τους, όπως και μερικούς απ’ αυτούς που πολέμησαν με την ελληνική στολή τον Τούρκο εισβολέα.
.

 Η ομιλία της προέδρου της Πανελλήνιας Ένωσης Γονέων και Συγγενών Αδήλωτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων Κυπριακής Τραγωδίας κα. Μαρία Καλμπουρτζή, η οποία συγκίνησε με τα λόγια της!

Στη συνέχεια πήρε τον λόγο η Κλαίρη Αβραμίδου κόρη του αείμνηστου υποδιοικητή της Α! ΜΟΙΡΑΣ Άγγελου Αβραμίδη.

 
                               ΟΛΗ Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΚΩΝ/ΝΟΥ  ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ

                     

 Η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Γονέων και Συγγενών Αδήλωτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων Κυπριακής Τραγωδίας κα. Μαρία Καλμπουρτζή και δεξιά ο βετεράνος της Α! μοιρας καταδρομών Μανωλάς Γεώργιος

Θέλω να ευχαριστήσω την κυρία Αναστασία Κατσιάπη , πρώτη αριστερά για τήν τιμή και την συμπαράσταση που μας παρέχει απλόχερα. Μία κυρία με ήθος και αξιοπρέπεια γνώστης της ιστορίας  και αρωγό στην κάθε προσπάθεια μας  ενάντια στη λήθη της μνήμης μας  !